نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ژئومورفولوژی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه خوارزمی، دانشکده جغرافیا

چکیده

در این پژوهش با استفاده از مدل ارزیابی فیزیکی ژئوسایت­ها (GAM) که پتانسیل ایجاد برنامه­ریزی پایدار و مدیریت میراث­های طبیعی و تبدیل آن­ها به مقاصد گردشگری را مدنظر قرار می­دهد، ژئوسایت­های توده کوهستانی شاهو مورد ارزیابی قرار گرفت. این مدل بر پایه مدل­های ارزیابی که قبلا ارائه شده و از طریق دو گروه ارزش­های اصلی و ارزش­های مکمل به ارزیابی ژئوسایت­ها می­پردازد. در ارزیابی کلی ژئوسایت­های کوهستان شاهو، ژئوسایت­های غار قوری قلعه، دره سیروان و سراب روانسر به ترتیب امتیاز 5/20، 75/16 و 5/16 را کسب کردند و به عنوان برترین ژئوسایت­ها برای کاربری­های ژئوتوریستی تعیین شدند. بر مبنای نتایج پژوهش ژئوسایت­ها از ارزش علمی- آموزشی و زیبایی­شناختی تقریباً مناسبی برخوردارند، اما به لحاظ ارزش­های گردشگری ژئوسایت­های منطقه مورد مطالعه وضعیت مطلوبی ندارند. همچنین از دید حفاظتی، حفاظت از ژئوسایت­ها به صورت بالفعل صورت نمی­گیرد و دلیل سالم ماندن این سایت­ها، ناشناخته بودن آن­ها می­باشد. در نهایت می­توان گفت که علاوه بر سایر ارزش­های طبیعی و فرهنگی کوهستان شاهو، این منطقه می­تواند چشم­انداز مناسبی برای توسعه پایدار ژئوتوریسم فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feasibility of the Geo Site Potentials of Shahoo Mountain, Based on GAM Model

نویسندگان [English]

  • shirin mohammadkhan 1
  • Abdolkarim veys 2
  • Samaneh Riahi 3

1

2

3 Geomorphology Ph.D student, Faculty of Geography Kharazmi University,Tehran,IRAN

چکیده [English]

In this research, the Geosite of Sahoo Mountain has been investigated using Geosite Assessment Model (GAM) which considers providing sustainable planning and natural heritage management and rendering them to tourism targets. It is based on previously- mentioned assessment models and proposed to evaluate the geo sites through two groups of main values and supplementary value. In the general assessment of Shahoo Mountain, the geo sites including Ghoori Ghal'e Cave, Sirvan Valley and Ravansar Spring got the high score of 20.5, 16.75 and 16.5, respectively and were identified as the best geo sites for geo-tourism purposes. The results show that they involve almost suitable scientific-educational and aesthetic value; however, they are not in good conditions in terms of tourism values of the studied regional geo sites. Also, from a conservation perspective, no active protection is done and as they are unknown, they become safe. Finally, it can be said that besides other natural and cultural values of Shahoo Mountain, it can provide an appropriate perspective to develop sustainable development of geo-tourism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geo-Tourism
  • Geo Site
  • Shahoo Mountain
  • GMA Model
آرا، هایده؛ شاهوردی قهفرخی، شعلعه; خرازی، پوریا؛ کیانیان، محمدکیا(1393). ارزیابی پتانسیل گردشگری لندفرم‌های انحلالی بر اساس اصلاح شده پرالونگ (کوچین) و مدل پرالونگ(مطالعه موردی: سه غار سرآب، سیدعیسی و چهل پله در استان چهارمهال بختیاری)، مطالعات مدیریت گردشگری، سال 8، شماره  25، 151-135
اکبری، امیرحسین. (1389). ژئوپارک حوض سلطان. مجله علوم زمین و معدن، شماره 57، 28-33.
ایلدرمی، علیرضا. میرسنجری، میرمهرداد. (1390). بررسی پتانسیل­های محیط­زیستی ژئوپارک غار علیصدر در جهت توسعه پایدار اقتصادی اجتماعی منطقه، مجله محیط زیست و توسعه، سال2، شماره 3، 122-116.
ثنایی مبین، نرگس. زنگنه، محمدعلی. امیراحمدی، ا.بوالقاسم (1392). بررسی قابلیت­های محیطی حوضه­های آبی دامنه جنوبی توچال برای تبدیل به ژئوپارک، مجله جغرافیا و آمایش شهری-منطقه­ای، شماره 9، 110-97.
جعفری، غلامحسن، منفرد، فرید، رستم نژاد، ژیان، (1393)، ارزیابی پتانسیل­های بالقوه ژئوتوریسم در منطقه اورامان با استفاده از روش رینارد، فصلنامه ژئومورفولوژی کاربردی ایران، سال دوم، شماره چهارم، 44-58.
سلمانی، محمد؛ فرجی سبکبار، حسنعلی؛ ناظمی، محمد؛ اروجی، حسن، (1394)، ارزیابی توانمندی­های و کاربری­های ژئومورفوسایت­های شهرستان طبس، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 47، 1، 192-177.
علایی طالقانی، محمود، 1390، ژئومورفولوژی ایران، انتشارات سمت، تهران.
قربانی، محمد صدیق، 1388، مقایسه سیستم­های کارستی شاهو وسپیدان و اهمیت کدیریت آن­ها، پایان نامه دوره دکتری، ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
مختاری، داوود (1389)، ارزیابی توانمندی­های اکوتوریستی مکان­های ژئومورفیکی حوضه آبریز آسیاب خرابه در شمال غرب ایران با روش پرالونگ. مجله جغرافیا و توسعه. شماره 18.
مقصودی، مهران; بزرکار، محسن; عباسی، موسی; مرادی، انور(1393). ارزیابیتوانمندیهایژئوتوریسمی ژئومورفوسایتهای شهرستان مهاباد، مطالعات مدیریت گردشگری، سال 8، شماره 25، 107-81
یمانی، مجتبی، نگهبان، سعید، رحیمی هرآبادی، سعید، علیزاده، محمد، (1391). ژئومورفوتوریسم و مقایسه روش­های ارزیابی ژئومورفوسایت­ها در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: استان هرمزگان). مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، سال اول، شماره 1، تابستان 1391، 104-88.
Amorfini, A., Bartelletti, A., & Ottria, G. (2015). Enhancing the Geological Heritage of the Apuan Alps Geopark (Italy). In From Geoheritage to Geoparks (pp. 199-214). Springer International Publishing.
Boskov, J., Kotrla, S., Jovanovic, M., Tomic, N., Lukic, T., & Rvovic, I. (2015). Application of the preliminary geosite assessment model (GAM): the case of the Bela Crkva municipality (Vojvodina, North Serbia). Geographica Pannonica, 19(3), 146-152.
Bruschi, V. M., & Cendrero, A. (2005). Geosite evaluation; can we measure intangible values. IL Quaternario, 18(1), 293-306.
Dong, H., Song, Y., Chen, T., Zhao, J., & Yu, L. (2014). Geoconservation and geotourism in Luochuan Loess National Geopark, China. Quaternary International, 334, 40-51.
Dowling, R. K. (2011). Geotourism’s global growth. Geoheritage, 3 (1), 1-13.
Dowling, R. K., & Newsome, D. (Eds.). (2010). Global geotourism perspectives. Goodfellow Publishers Limited.
Coratza, P., & Giusti, C. (2005). Methodological proposal for the assessment of the scientific quality of geomorphosites. Il Quaternario, 18(1), 307-313.
Farsani, N. T., Coelho, C. O. A., & Costa, C. M. M. (2012). Tourism crisis management in geoparks through geotourism development. Revista Turismo & Desenvolvimento, 17(18), 162.
Farsani, N. T., Coelho, C. O., Costa, C. M., & Amrikazemi, A. (2014). Geo-knowledge management and geoconservation via geoparks and geotourism.Geoheritage, 6(3), 185-192.
Frey, M. L., Schäfer, K., Büchel, G., & Patzak, M. (2006). Geoparks: a regional, European and global policy (pp. 96-117). Elsevier, Ltd.: Oxford.
Hose, T. A. (1997). Geotourism - selling the earth to Europe. (In P. G. Marinos, G. C. Koukis, G. C. Tsiambaos, & G. C. Stournaras (eds.), Engineering geology and the environment. (pp. 2955–2960). Rotterdam: A.A Balkema
Hose, T. A., & Vasiljević, D. A. (2012). Defining the nature and purpose of modern geotourism with particular reference to the United Kingdom and South-East Europe. Geoheritage, 4(1-2), 25-43.
Newsome, D., & Dowling, R. (2010). Setting an agenda for geotourism. Geotourism: The Tourism of Geology and Landscape,1-13
Ollier, C. (2012). Problems of geotourism and geodiversity. Quaestiones Geographicae, 31(3), 57-61.
Pralong, J. P. (2005). A method for assessing tourist potential and use of geomorphological sites. Géomorphologie: relief, processus, environnement, (3/2005), 189-196.
Pereira, P., et al. (2007). Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal). Geo-graphica Helvetica, 62(3), 159-168.
Pica, A., Fredi, P., & Del Monte, M. (2014). The ErnicI Mountains Geoheritage (Central Apenines, Italy):Assessment of the geosites for geotourism development. GeoJournal of Tourism and Geosites, 14(2), 193-206.
Reynard, E. and Panizza, M. (2005). Geomorphosites: definition, assessment and mapping. An introduction. Géomorphologie: relief, processus, environnement, 3, 177-180.
Reynard, E. (2008). Scientific research and tourist promotion of geomorphological heritage. Geografia fisicae dinamica quaternaria, 31, 2.
Serrano, E. and González-Trueba, J. J. (2005). Assessment of geomorphosites in natural protected areas: the Picos de E uropa Nation al Park (Spain). Géomorph ologie. Formes, processus, environnement, 3. 197-208.
Tomić, N., & Božić, S. (2014). A modified geosite assessment model (M-GAM) and its application on the Lazar Canyon area (Serbia). International Journal of Environmental Research, 8(4), 1041-1052.
UNESCO (2006) Global Geoparks Network. UNESCO Division ofEcological and Earth Sciences Global Earth ObservationSection GeoparksSecretariat. http:// unesdoc. unesco.org/ images / 0015/001500/150007e.
Vujičić, M. D., Vasiljević, D. A., Marković, S. B., Hose, T. A., Lukić, T., Hadžić, O., & Janićević, S. (2011). Preliminary geosite assessment model (GAM) and its application on Fruška Gora Mountain, potential geotourism destination of Serbia. Acta geographica Slovenica, 51(2), 361-376.
Zouros, N., & Mc Keever, P. (2004). The European geoparks network.Geological heritage protection and local.
Zwoliński, Z., & Stachowiak, J. (2012). Geodiversity map of the Tatra National Park for geotourism. Quaestio