نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمود جمعه پور ¹
• نرگس کیومرث ²

¹ هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در سال های اخیر اهمیت صنعت گردشگری به عنوان راهکاری برای کاهش فقر روستایی به خصوص در کشورهای در حال توسعه مورد توجه سیاست گذاران واقع شده است. با وجود این جایگاه گردشگری برای کاهش فقر توسط توسعه گران روستایی به خاطر داشتن نگاه بخشی و تمرکز بیش از اندازه بر صنعت گردشگری و ریشه نداشتن در تئوری های توسعه و توسعه روستایی توسط محققان و دست اندرکاران توسعه روستایی به شدت مورد انتقاد واقع شده است. در پاسخ به انتقادات فراوانی که به جایگاه گردشگری برای کاهش فقر وارد شده است عده ای عقیده دارند که می توان این نارسایی را به وسیله تکنیک هایی که در چارچوب معیشت پایدار وجود دارد برطرف کرد. این تحقیق با به کارگیری چارچوب معیشت پایدار گردشگری به بررسی وضعیت سرمایه های مردم روستای زیارت برای دست یابی به معیشت پایدار و بررسی میزانت اثیر گردشگری بر بهبود دارایی های معیشتی مردم می پردازد. این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است که در آن از روش مطالعه اسنادی و پیمایش میدانی در نمونه موردی روستای زیارت استفاده شده است. در این چارچوب تعداد 150 پرسشنامه خانوار بر اساس نمونه گیری تکمیل و تعداد 18 مورد مصاحبه نیمه ساختمند با مدیران و کارشناسان انجام و دو جلسه ارزیابی مشارکتی گروهی برگزار شده است. داده های کمی و کیفی بدست آمده بر اساس مدل مفهومی تحقیق با استفاده از روشهای تحلیل کمی، کیفی و تحلیل محتوا بر اساس شاخص های معرفی شده برای رویکرد معیشت پایدار گردشگری با استفاده از نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفته اند. قلمرو زمانی تحقیق از تیرماه 1389 تا تیرماه 1390 و قلمرو مکانی آن روستای زیارت در شهرستان گرگان بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که گردشگری در حال حاضر در روستای زیارت نتوانسته است نقش موثری در معیشت پایدار روستاییان ایجاد کند و آثار مثبت گردشگری جز در بعضی شاخص ها موثر نبوده است. عدم فراگیری منابع گردشگری به گروه های مختلف جامعه و نبود برنامه مشخص در جهت توسعه گردشگری از مواردی است که پتانسیل های توسعه گردشگری روستا را تهدید می کند. با وجود این نتایج تحقیق نشان می دهد که با برنامه ریزی مناسب می توان از قابلیت ها و دارایی های معیشتی مردم در جهت گسترش گردشگری به مثابه استراتژی معیشتی مناسب بهره برد.

کلیدواژه‌ها

• گردشگری
• توسعه روستایی
• معیشت پایدار
• دارایی های معیشتی
• فعالیت های معیشتی

عنوان مقاله [English]

Investigation of tourism impact on the livelihood activities and assets of rural households, (case study: Zeeyarat village in Gorgan County)

نویسندگان [English]

• mahmud jome pour ¹
• narges kiyumars ²

چکیده [English]

In the recent years, tourism has been recognized as one of the prominent strategies of rural development and poverty reduction especially in developing countries, and has been broadly attended by policy makers and practitioners. However, tourism has been an object of severe criticism by researchers and practitioners of rural development for being the focus of attentions in excessive and partial ways, lacking roots in development theories. With a critical approach, this research aims to investigate the capitals of Zeeyarat villagers and to evaluate the tourism impacts on the sustainable livelihood development in Zeeyarat village – in Gorgan County, Golestan province. This research is descriptive-analytical in nature using a case study method to investigate the impacts of tourism on the village development. The Time frame of the research is November 2010 until august 2011. Data are derived through various sources such as: questionnaire-based household survey, interviews, observations and secondary sources. Conducting the survey, questionnaires were distributed among 150 rural families which were selected by random sampling from among the total of 575 village households in 2011. Semi-structured interviews were also carried out with 18 individuals. Also two PRA sessions were held in order to obtain more detailed perspectives on tourism experiences in the village and its associated transformations, being a complement to the information obtained from household survey. Afterwards, Content analysis was adopted to analyze the collected data. Predetermined categories and themes employed in the analysis were based on the SLFT framework. In addition, the quantitative data from the questionnaire-survey (related to the livelihoods outcomes or sustainability) were analyzed using the SPSS software version 17.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tourism
• Rural Development
• sustainable livelihoods
• livelihood assets
• livelihood activities