نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

2 دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

چکیده

گردشگری و محیط­زیست وابستگی متقابل دارند. به همین دلیل توسعه و مدیریت گردشگری، به‌گونه‌ای که با محیط سازگار باشد، عامل اساسی در دستیابی به توسعه پایدار به شمار می­آید. هدف از این پژوهش ارزیابی پایداری زیست­محیطی گردشگری در روستاهای هدف استان آذربایجان شرقی بود. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ چگونگی جمع­آوری داده­ها پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارها در چهار روستای هدف گردشگری در استان آذربایجان شرقی بودند (819=N) که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان حجم نمونه­ی آماری 265 نفر محاسبه گردید. به‌منظور دستیابی به نمونه آماری در هر یک از روستاهای منتخب از روش نمونه­گیری طبقه­ای متناسب استفاده شد. برای دستیابی به هدف تحقیق در مرحله اول شاخص­های پایداری زیست­محیطی گردشگری با استفاده از روش­ تلفیقی شناسایی شدند. براین­اساس دو شاخص، حفاظت از منابع و تنوع زیستی و مدیریت و سیاست­های محیطی درمجموع با 29 نماگر شناسایی شدند. در مرحله دوم با استفاده از مدل رادار پایداری سطح کلی پایداری زیست­محیطی گردشگری در روستاهای هدف استان آذربایجان شرقی ارزیابی گردید. نتایج تحقیق نشان داد که درمجموع روستاهای موردمطالعه از سطح پایداری زیست­محیطی متوسطی برخوردارند. در بین روستاهای موردمطالعه بیشترین امتیاز پایداری زیست­­محیطی برابر با 585/0 متعلق به روستای توته­خانه و کم­ترین امتیاز برابر با 369/0 متعلق به روستای کندوان بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the Environmental Sustainability of Tourism in the Target villages of East Azerbaijan Province

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Kazemiyeh 1
  • Asma Eidi 2

1 Assistant Professor Dept. of Extension and Rural Development, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran

2 Ph.D. Student of Agricultural Development, Dept. of Extension and Rural Development, Faculty of Agriculture University of Tabriz, Iran

چکیده [English]

Tourism and the environment are interdependent. For this reason, tourism development and management are key factors in achieving sustainable development. This study aimed to evaluate tourism's environmental sustainability in the target villages of East Azerbaijan province. This research is a survey in terms of practical purpose and in terms of how to collect data. The study's statistical population was the heads of households in four villages targeted for tourism in East Azerbaijan province (N = 819). Using the Krejcie-Morgan table, the statistical sample size of 265 people was calculated. The proportional stratified sampling method was used to obtain a statistical sample in each of the selected villages. To achieve the purpose of the research, in the first stage, the indicators of environmental sustainability of tourism were identified using an integrated method. Based on the two indicators, resource conservation and biodiversity and management and environmental policies were determined with 29 indicators. In the second stage, using the radar model, the overall environmental sustainability of tourism in the target villages of East Azerbaijan province was assessed. The results showed that the studied villages generally have a moderate level of environmental sustainability. Among the villages as case studies, the highest environmental sustainability score, equal to 0.585, belonged to Totehkhaneh village, and the lowest score, equal to 0.369, belonged to Kandovan village.
Introduction
Tourism and the environment are interdependent. For this reason, tourism development and management are critical factors in achieving sustainable development compatible with the environment. Therefore, it is necessary to carry out all programs, including tourism, based on recognizing and evaluating the environment's potential to preserve both the natural values ​​ and the proper and continuous use of the environment. This study aimed to evaluate tourism's environmental sustainability in the target villages of East Azerbaijan province. Given the current situation and since nature is one of the most important resources in rural tourism and the destruction of nature is a threat to sustainable tourism in a destination, this study aims to assess the environmental sustainability of tourism in target villages. It was an East Azarbaijan province, and efforts were made to study and evaluate the environmental dimension of rural tourism. It is hoped that the results of this study will be helpful in the protection of rural natural resources and their preservation for the future and reduce the destructive effects of tourism in these areas and ultimately lead to sustainable tourism development and sustainable rural development in rural areas.
Materials and Methods
This research is a survey in terms of practical purpose and in terms of how to collect data. The study's statistical population was the heads of households in four villages targeted for tourism in East Azerbaijan province (N = 819). Using the Krejcie-Morgan table, the statistical sample size of 265 people was calculated. The proportional stratified sampling method was used to obtain a statistical sample in each of the selected villages. To achieve the purpose of the research, in the first stage, the indicators of environmental sustainability of tourism were identified using an integrated method. Based on the two indicators, resource conservation and biodiversity and management and environmental policies were identified with 29 indicators. In the second stage, using the radar model, the overall environmental sustainability of tourism in the target villages of East Azerbaijan province was assessed.
Discussion and Results
The results showed that the studied villages generally have a moderate level of environmental sustainability. Among the studied villages, the highest environmental sustainability score, equal to 0.585, belonged to Totehkhaneh village, and the lowest score, equal to 0.369, belonged to Kandovan village. The environmental situation in Kandavan village is the most unstable of all, Among the studied villages; Where the oldest village in terms of tourism and the most number of incoming tourists, and has relatively more suitable tourism facilities and services. There indicates insufficient attention to this village's environment and the vulnerability of physical environments and its historical and natural monuments and attractions.
Conclusions
As noted, it can be concluded that the sustainable development of tourism in terms of policy, management, and planning is not yet in a good position, and the opportunities for tourism to develop this village have not been appropriately exploited. In the face of its threats, they have been realized in different areas and in some cases. According to field studies, the target villages are faced with many challenges and issues in the field of environmental and natural issues. This issue is fully seen in the situation of Kandovan village. Although tourism in this village has developed, its environmental damage is more obvious compared to tourism capabilities. Therefore, to solve the existing problems, it is necessary to review the programs and executive policies by considering the principles of sustainable tourism development in the province. Based on the results of the present study, the following solutions are presented, which can be effective in the sustainability of environmental resources in the tourism target villages of East Azerbaijan province. The solutions are: Increasing the level of awareness and knowledge of the general public, especially the indigenous youth active in the field of tourism, towards the environment and how to protect the capital and natural attractions of the village through training and holding orientation classes on related organizations, development Advertising programs, local public media, and publications are some of the strategies that can be effective in sustaining the natural environment of the target villages. Also, considering that most people currently use social networks, the potential of these networks can be used to the fullest, and through that sense of responsibility and environmental knowledge of the host and guest community affected. Therefore, it is suggested that the clips and purposeful and scientific training be prepared with the cooperation of the experts of the Environmental Protection and Tourism Organization and adapted to the language (in Turkish in the study area). The culture of the areas to be used. Illiterate and illiterate people should also be included. Therefore, it is necessary to take the required planning and measures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • East Azerbaijan
  • Environmental Indicators
  • Sustainability Assessment
  • Target Villages
اکبریان رونیزی، س. ر. 1394. سنجش پایداری گردشگری در روستاهای هدف گردشگری (مطالعة موردی: شهرستان سپیدان). پژوهش­های روستایی، دروه 7، شماره 1: 193-167.
اکبریان رونیزی، س. ر. و رضوانی، م. ر. 1394. تحلیل و تبیین پایداری توسعه گردشگری در منـاطق روستـایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان دماوند). پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره 1: 95-81.
پوراحمد، ا. حسینی سیاه­کلی، م. و صفدری مولان، ا. 1394. ارزیابی شاخص­های توسعه پایداری گردشگری در جوامع میزبان (مطالعه موردی شهر ساری)، مجله آمایش و جغرافیایی فضا، سال ششم، شماره 21: 172-160.
جعفریان، م. ح. اسکندریان، ا. و سلیمی سبحان، م. ر. 1395. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT (موردمطالعه روستای لاسجرد شهرستان سمنان)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس، دوره هشتم، شماره 30: 182-160.
حیدری ساربان، و. مجنونی توته­خانه، ع. و نیرومند شیشوان، ص. 1395. سنجش و ارزیابی فرآیند پایداری در روستاهای گردشگر پذیر (مطالعه موردی شهرستان عجب­شیر محور توریستی قلعه چایی)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای، سال ششم، شماره سوم: 112-93.
دلشاد، ع.، ابوهاشم آبادی، ف. و قاسمیان صاحبی، ا. 1396. اولویت­بندی و تعیین روابط شاخص­های سنجش پایداری توسعه گردشگری. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال دوازدهم‌‌ ‌، شماره 39: 94-73.
رحیمی، د. و رنجبردستنانی، م. 1391. ارزیابی و اولویت­بندی جاذبه­های طبیعت­گردی (روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری). مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای. سال چهارم، 14: 150-131.
رضایی، ر. شریف­زاده، ا. و پاسکی، ا. 1391. واکاوی پیامدهای منفی توسعه گردشگری در مناطق روستایی استان قزوین، مسکن و محیط روستا، 137: 92-83.
رضوانی، م. ر. 1387. توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار. چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
رضوانی، م. ر. اکبریان رونیزی، س. ر. رکن­الدین افتخاری، ع. و بدری، س. ع. 1390. تبیین شاخص­های محک پایداری در ارزیابی آثار الگوهای گردشگری در نواحی روستایی پیرامون کلان‌شهرها (مطالعه موردی نواحی روستایی پیرامون کلان‌شهر تهران)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 81: 94-69.
زارعی، ع. و ابراهیمی، ح. 1395. اهمیت و مطالعات معماری صخره‌ای روستای کندوان آذربایجان شرقی. اولین همایش هنر و صنعت در ساختمان عمران، معماری و شهرسازی. معماری و شهرسازی، تبریز.
سجاسی قیداری، ح. رومیانی، ا. و جعفری، ن. 1393. سنجش و ارزیابی پایداری مقصدهای گردشگری روستایی از دیدگاه اجتماعات محلی (مطالعه موردی دهستان درب گنبد شهرستان کوهدشت)، مجله برنامه­ریزی فضایی، سال چهارم، شماره اول: 124-104.
عبدالله­زاده، غ. صالحی، خ. و قرقانی، ط. 1394. تحلیل آثار محیطی توسعه گردشگری در نواحی روستایی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی ناحیه آق­سو- کلاله / استان گلستان)، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 27، شماره 2: 169-148.
عبدی چیچکلو، س. 1397. ارزیابی پایداری توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی روستاهای هدف گردشگری استان آذربایجان غربی). پایان­نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه تبریز. دانشکده کشاورزی.
علاء­الدینی، پ. و امین­زاده، ن. 1393. توسعه گردشگری در روستای گرمه استان اصفهان: تحلیل نقش تسهیلگر و پایداری فعالیت­ها، توسعه روستایی، دوره ششم، شماره 1: 70-49.
قدمی، م. و علیقلی­زاده فیروزجانی، ن. 1391. ارزیابی توسعه گردشگری مقصد در چارچوب پایداری مطالعه موردی تنکابن. تحقیقات جغرافیایی، دوره 27، شماره 1: 104 -79.
قربان­پور، م. مولوی، م. و زالی، ن. 1397. ارزیابی ابعاد زیست­محیطی مؤثر بر تحقق گردشگری پایدار (مطالعه موردی رودخانه زرچوب شهر رشت)، فصلنامه علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال 14، شماره 47: 323-289.
گزارش آماری استان آذربایجان شرقی. 1396. انتشارات سازمان برنامه‌وبودجه، مدیریت و برنامه­ریزی استان آذربایجان شرقی.
مولدان، ب. و بیلهارز، س. 1381. شاخص­های توسعه پایدار، مترجم: حداد تهرانی، نشاط و ناصر محرم نژاد، انتشارات حفاظت محیط‌زیست تهران.
مهدوی، د. 1390. ارزیابی پایداری توسعه گردشگری روستایی در ایران (مطالعه موردی: روستاهای تاریخی فرهنگی ایران). رساله دکتری جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا.
یاری حصار، ا. و باختر، س. 1393. ارزیابی شاخص­های گردشگری پایدار روستایی از منظر جامعه محلی و گردشگران (مطالعه موردی شهرستان نیر)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال ششم، شماره 22: 134-122.
یعقوبی، ج. 1391. نظرسنجی درباره برخی پیامدهای گردشگری روستایی در مناطق روستایی بخش سلطانیه، استان زنجان، مجله روستا و توسعه، سال دوم: 153-139.
Bell, S. and Morse S. 2003. Measuring sustainability: learning by doing, earthscan, 189 pages, London. ISBN 1-85383-843-8, PP. 14-21.
Choi, H.S. & Sirakaya, E., 2006, Sustainability Indicators for Managing Ccommunity Tourism, Tourism Management, Vol. 27, PP. 1274–1289.
Davardoust S. and Karahan F.2021. Evaluation of Sustainable Rural Tourism. The Case of Uzundere District, Erzurum, Turkey. Sustainability, 13(18), 2-14.
Espín Ortiz, C. and Rodríguez, J. 2021. Determination of the environmental sustainability of tourism in the Pastaza Province, Ecuador, Interamerican Journal of Environment and Tourism, 17(2): 1424-135.
Nowacki, M. Kowalczyk, J. Krolikowska, k. Pstrocka, M. and Awedyk, M. 2018. Strategic planning for sustainable Tourism Development in Poland, International journal sustainable Development and world Ecology, 25)6), 567-562.
Okech, R.  2012. Rural tourism as a Sustainable development alternative: an analysis with special reference to Loanda, Kenya, culture, 36-54.
Sesotyaningtyas, M. and Manaf, A. 2015. Analysis of sustainable tourism village development at Kutoharjo village, Kendal regency of central. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 184, 273–280
World Tourism organization. 1993. Indicators for the sustainable management of tourism, Report of the international Working Group on Indicators of Sustainable Tourism to the environment committee.
Yarkova. Y. & Stoykova, B. 2008. Sustainability of Rural Tourism in the Smolyan Municipality of Bulgaria, Trakia University, Trakia Journal of Sciences, 6(3), 31-40.
Abdi Chichkloo, S. 2019. Sustainability Assessment of Rural Tourism Development (Case Study of Tourism Target Villages of West Azerbaijan Province). Master Thesis in Rural Development, University of Tabriz. Faculty of Agriculture [In Persian].
Abdullahzadeh, G. Salehi, Kh. and Qarqani, I. 2016. Analysis of Environmental Effects of Tourism Development in Rural Areas and the factors affecting it (Case study of Aqso-Kalaleh area Golestan province), Geography and Environmental Planning, 27(2), 169-148 [In Persian].
Akbarian Ronizi, S. R. 2016. Assessing the Sustainability of Tourism in Tourism Target Villages (Case study: Sepidan city). Rural Research,7(1), 193-167 [In Persian].
Akbarian Ronizi, S. R. and Rezvani, M. R. 2016. Analysis and Explanation of the Sustainability of Tourism Development in Rural Areas (Case study: Central part of Damavand city). Human Geography Research, 47(1), 95-81[In Persian].
Delshad, A. AbuHashem Abadi, F. and Qasemian Sahebi, A. 2018. Prioritizing and Determining the Relationships of Indicators for Measuring the Sustainability of Tourism Development. Journal of Tourism Management Studies, 12(39), 94-73 [In Persian].
Ghadami, M. and Aligolizadeh Firoozjani, N. 2013. Evaluation of Destination Tourism Development in the Context of Sustainability of Tonekabon Case study. Geographical Research, 27(1), 104-79 [In Persian].
Ghorbanpour, M. Rumi, M. and Zali, N. 2019. Evaluation of Environmental Dimensions Affecting the Realization of Sustainable Tourism (Case study of Zarchoob River in Rasht). Scientific Quarterly of Tourism Management Studies, 14(47), 323-289 [In Persian].
Heydari Sarban, V. Majnuni Toteh Khaneh, A. and Niroumand Shishwan, p. 2017. Assessing and Evaluating the Process of Sustainability in Tourist Villages (Case study of Ajabshir city, the tourist axis of Qala-e-Chai), Quarterly Journal of Geography and Regional Planning, 6(3), 112-93 [In Persian].
Jafarian, M. H. Eskandarian, A. and Salimi Sobhan, M. R. 2017. Rural Tourism Development Strategies Using the SWOT Model (Case Study of Lasjerd Village, Semnan County), Zagros Vision Geography and Urban Planning Quarterly, 8(30), 182-160 [In Persian].
Mahdavi, D. 2012. Sustainability Assessment of Rural Tourism Development in Iran (Case Study: Historical-Cultural Villages of Iran). PhD Thesis in Geography and Rural Planning, Tarbiat Modares University, Faculty of Humanities, Department of Geography [In Persian].
Poorahmad, A. Hosseini Siahkoli, M. and Safdari Mulan, A. 2016. Evaluation of Tourism Sustainability Development Indicators in host communities (Case study of Sari city) F. Journal of Spatial Planning and Geography, 6(21), 172-160 [In Persian].
Rahimi, D. and Ranjbardastani, M. 2013. Evaluation and Prioritization of Nature Attractions (Tourist Target Villages of Chaharmahal Bakhtiari province), Urban and regional studies and researches, 4(14), 150-131 [In Persian].
Rezaei, R. Sharifzadeh, A. and Paski, a. 2013. Analysis of the Negative Consequences of Tourism Development in Rural Areas of Qazvin province, housing and rural environment, 137, 92-83 [In Persian].
Rezvani, M. R. 2009. Development of Rural Tourism with Sustainable Tourism Approach. First Edition, University of Tehran Press [In Persian].
Rezvani, M. R. Akbarian Ronizi, S. R. RoknaDin Eftekhari, A. and Badri, S. 2012. Explaining the Indicators of Sustainability Benchmark in Evaluating the Effects of Tourism Patterns in Rural Areas around Metropolitan areas (Case study of rural areas around Tehran metropolis), Human Geography Research, 81, 94-69 [In Persian].
Sajasi Gheidari, H.Romani, A. and Jafari, N. 2015. Assessing and Evaluating the Sustainability of Rural Tourism Destinations from the Perspective of local Communities (Case study of Darb Gonbad sub-district of Koohdasht city), Journal of Spatial Planning, 4(1), 124-104 [In Persian].
Statistical Report of East Azerbaijan Province. 2018. Publications of the Program and Budget, Management and Planning Organization of East Azerbaijan Province [In Persian].
Yaqubi, J. 2013. Survey on Some Consequences of Rural Tourism in Rural Areas of Soltanieh District, Zanjan province, Journal of Rural and Development, 2, 153-139 [In Persian].
Yari Hesar, A. and Bakhtar, S. 2015. Evaluation of Sustainable Rural Tourism Indicators from the Perspective of Local Community and Tourists (Case study of Nayr city), Regional Planning Quarterly, 6(22), 134-122 [In Persian].