نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت گردشگری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، مازندران.

2 دانشجوی دکتری، گردشگری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

3 دانشجوی دکتری، مدیریت جهانگردی، دانشگاه آوینیون فرانسه

چکیده

با توجه به پیچیدگیهای دنیای امروز، زندگی بشر دائما در معرض بحرانهای متفاوت است.یکی از این بحرانهایی که اخیرا گردشگری را در جهان و ایران دچار چالش کرده، ویروس همه گیر کووید- 19 است.به دنبال توقف فعالیتهای گردشگری، بخش عرضه گردشگری کشور با چالش‌های اساسی روبرو شده است.لذا این پژوهش بر آن است تا به منظور کمک به کسب و کارها برای مقابله با این بحران و چالش‌های آن، الگوی ساختاری مدیریت بحران در صنعت گردشگری ایران ارائه دهد. پژوهش بر اساس هدف کاربردی،به لحاظ ماهیت تبینی است و رویکرد کمی دارد.مدل استخراج شده از بخش کیفی طرح پژوهشی مذکور،توسط صاحبان کسب و کارهای گردشگری (مراکز اقامتی، آژانس‌های مسافرتی،حمل و نقل،خدمات گردشگری الکترونیک) مورد سنجش قرار گرفته است.براساس حداقل نمونه (100 نمونه) تعداد 108 پرسشنامه تکمیل و توسط نرم-افزار Smart-PLS مورد سنجش قرار گرفت.طبق نتایج حاصل، الگوی ساختاری ارائه شده برای بخش عرضه در مواجه با بحران تایید شده است.
با توجه به پیچیدگی­های دنیایامروز،زندگیبشردائماًدائمادرمعرضبحران­های متفاوتی چون بحران­های طبیعی،تروریستی و بیماری است. بحران،به‌طوربه طور ناگهانی و بدون برنامه­ریزیقبلیاتفاقمی­افتد و آثار مخربی با خود به همراه دارد. رویکرد نوین برای مواجهه با بحران، مدیریت آن است که علاوه بر کاهش اثرات و جبران خسارت­های آن، برای مواجهه احتمالی و تقویت و احیا و ارتقای سیستمبرنامه­ریزیمی­کند. یکیازاینبحران­هایی که اخیراًاخیرا جامعه جهانی و از جمله ایران را دچار چالش کرده، ویروسهمه­گیرکووید- 19 است. اینبحران  باتوجهبهویژگی­هایی که دارد، متمایز از بحران­های دیگر است و بسیار بیشتر از سایر بحران­ها صنعت گردشگری را تحت تأثیرتاثیرقرار دادهقراردادهاست،به‌طوری‌کهبهطوریکهموجبتوقففعالیت­های گردشگری شده است. بهدنبالتوقففعالیت­هایگردشگری،بخشعرضهگردشگریکشورباچالش­های اساسی روبرو شده است؛ . لذا بنابراین،این پژوهش بر آن است بوده استتابه‌منظوربه منظورکمکبهکسب‌وکارهاکسبوکارهابرایمقابلهبااینبحرانوچالش­های آن، الگوی ساختاری مدیریت بحران در صنعت گردشگری ایرانارائه دهد. این پژوهش، بر اساس هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت،تبینی است و رویکرد کمی دارد. مدلاستخراج‌شدهاستخراجشدهازبخشکیفیطرحپژوهشیمذکور،توسطصاحبانکسب‌وکارهایکسبوکارهایگردشگری (مراکز اقامتی،آژانس­های مسافرتی،حمل‌ونقلحمل و نقل، خدمات گردشگری الکترونیک) مورد سنجش قرار گرفته است. براین اساس،پرسشنامهبه‌صورتبهصورتآنلاینوبهروشنمونه­گیریدر دسترسهدفمند در اختیار جامعه آماری قرار گرفت. بر اساسبراساس حداقل نمونه (100 نمونه) تعداد 108 پرسشنامه تکمیل شد و تائیدتاییدیا رد مدل الگویارائه‌شدهارائه شدهتوسطنرم­افزارSmart-PLSو آزمون تحلیل عاملی تائیدی مورد سنجش قرار گرفت. طبق نتایجحاصل، الگوی ساختاریارائه‌شدهارائه شده برای بخش عرضه در مواجه با بحران تائیدتایید شده است. بر اساسبراساس این الگو برای بخش عرضه گردشگری کشور به‌منظوربه منظور مواجهه با بحران در هر یک از مراحل قبل و حین و پس از بحران اهداف، راهبردها و اقدامات لازم تعیین شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural Model of Crisis Management for Iran's Tourism Supply Sector; Case Study: COVID – 19 Pandemic

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Hassan Pour 1
  • Tahereh Shahi 2
  • Davoud Arjang Mehr 3

1 Assistant Professor Tourism Management, Faculty of Social science and humanities Faculty, University of Mazandaran.

2 Ph.D. Student in Tourism Management, Faculty of Management and Accounting, Department of Tourism Management, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

3 PhD Candidate in Tourism Management ,University of Avignon, France

چکیده [English]

Due to the complexities of today's world, human life is constantly exposed to different crises. One of these crises that has recently challenged tourism in the world and in Iran is the Covid-19 epidemic virus. It has faced major challenges. Therefore, this study aims to provide a structural model of crisis management in the Iranian tourism industry in order to help businesses cope with this crisis and its challenges. The research is based on the applied purpose, in terms of the nature of the explanation and has a quantitative approach. Based on the minimum sample (100 samples), 108 questionnaires were completed and measured by Smart-PLS software. According to the results, the proposed structural model for the supply sector in the face of crisis has been approved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism Crisis Management
  • Crisis Management
  • Covid-19 Crisis
  • Structural Model
  • Tourism
اکبری، حامد. (1396). بررسی اکتشافی مدل مدیریت بحران با مدیریت سیل در شهرداری منطقه 3 (مطالعه موردی: سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران). پایان­نامه کارشناسی ارشد، مهندسی عمران گرایش مدیریت ساخت، موسسه آموزش عالی علوم و فناوری آریان.
 تعیین حجم نمونه به روش PLS، برگرفته از سایت: 
 https://www.smartpls.ir/index_files/PLSSampleSize.htm
حافظ­نیا، محمدرضا (1387)، مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ چهاردهم، انتشارات سمت، تهران، ایران.
خاکی، غلامرضا (1378)، روش تحقیق با رویکرد پایان­نامه نویسی، مرکز تحقیقات علمی کشور با همکاری کانون فرهنگی انتشاراتی درایت، چاپ اول، تهران.
خسارت 118 هزار میلیارد ریالی کرونا به گردشگری، تاریخ انتشار: ۱۱: ۱۷ - ۱۳ شهریور ۱۳۹9، وب‌سایت فرارو، برگرفته از: https://fararu.com/fa/news
داوری، علی و حسینی، غلامحسین و جعفر زاده، مهدی و چیت ساز، احسان (1399)، 5 استراتژی تاب‌آوری کسب‌وکارها در شرایط بحران، ویراست دوم، گزارش اردیبهشت‌ماه، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران.
سخندان، الناز (1393)، رابطه مدیریت دانش با فرآیند مدیریت بحران در مقصدهای گردشگری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت جهانگردی، گرایش بازاریابی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
صفحه اینستاگرام هتل نیوز https://www.instagram.com/irhotelnews/
عباسی، عباس و محمدی، سحر سادات (1399)، پیش­بینی روند کسب‌وکارهای خدمات گردشگری در دوران پساکرونا و ارائه مدل راهبردی، مرکز آموزش و پژوهش­های اقتصادی و اجتماعی، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز.
ضیائی، محمود (۱۳۹۹) "چالش ها و راهکارهای مدیریت بحران صنعت گردشگری ایران در گذار از بحران ویروس کووید-۱۹"، طرح پژوهشی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
معافی، فواد (1392)، تحلیل فضایی مدیریت بحران در گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه­ریزی توریسم، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه­ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
ناصحی­فر، وحید (1380)، مفاهیم و نکاتی پیرامون مدیریت بحران، فصلنامه توسعه مدیریت، شماره 34، 37-34.
نقره­ئیان، پگاه (1392)، طراحی الگویی استراتژیک بر مبنای مدل SWTO برای شهرداری اصفهان در حوزه گردشگری (با تأکید بر بحران خشک‌سالی رودخانه زاینده‌رود)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت جهانگردی، گرایش برنامه­ریزی توسعه جهانگردی، دانشکده مدیریت، دانشگاه شیخ بهائی.
هادی زاده، محسنه (1394)، تحلیل فرصت­های ناشی از زلزله بر جذب گردشگری (مطالعه موردی: شهر بم)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه­ریزی گردشگری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. 
هندرسون، جان سی. (2007)، مدیریت بحران در صنعت گردشگری؛ علت­ها و پیامدها (ترجمه محمدرضا گوهری)، تهران: انتشارات مهکامه، چاپ اول: 1393.
یاوری گهر، فاطمه و منصوری موید، فرشته (1396)، مدیریت بحران در صنعت گردشگری، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، شماره 12 (40)، 21- 40. 
Bakar, N. A., & Rosbi, S. (2020). Effect of Coronavirus disease (COVID-19) to tourism industry. International Journal of Advanced Engineering Research and Science, 7(4).
Boukas, N., & Ziakas, V. (2013). Impacts of the global economic crisis on Cyprus tourism and policy responses. International Journal of Tourism Research, 15(4), 329-345.
Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-336.
Evans, N., & Elphick, S. (2005). Models of crisis management: An evaluation of their value for strategic planning in the international travel industry. International Journal of Tourism Research, 7(3), 135-150.
Faulkner, B. (2001). Towards a framework for tourism disaster management. Tourism management, 22(2), 135-147.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Marketing Research, 18(1), 39- 50.
GÜNAY, F., BAYRAKTAROĞLU, E., & ÖZKUL, K. Assessing the Short-term Impacts of COVID-19 Pandemic on Foreign Visitor’s Demand for Turkey: A Scenario Analysis. Journal of Ekonomi, 2(2), 80-85.
Hill C. & Jones G. (1995), Strategic management theory, Houghton Mifflin Company.
Mitroff, I. I. (2005). Why some companies emerge stronger and better from a crisis: 7 essential lessons for surviving disaster. AMACOM/American Management Association.
Ritchie, B. W. (2004). Chaos, crises and disasters: a strategic approach to crisis management in the tourism industry. Tourism management, 25(6), 669-683.
Taneja, S., Pryor, M. G., Sewell, S., & Recuero, A. M. (2014). Strategic Crisis Management: A Basis for Renewal and Crisis Prevention. Journal of Management Policy & Practice, 15(1).
United Nations Tourism Organization (UNWTO) (2020), International Tourism Numbers Could Fall 60-80% in 2020, May 07, 2020, Retrieved from: https://www.unwto.org/news/covid-19-international-tourist-numbers-could-fall-60-80-in-2020
Zhang, X. H., He, Z. Y., & Xue, L. Q. (2011, November). Tourism destination crisis management study—Based on the crisis life-cycle. In Proceedings of International Conference on Information Systems for Crisis Response and Management (ISCRAM) (pp. 345-349). IEEE.