نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی دانشکده گردشگری دانشگاه سمنان

2 استاد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه سمنان

3 استادیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه سمنان

4 کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی، دانشگاه سمنان

چکیده

رقابت مقاصد ژئوتوریسم به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله می‌توان به موارد منابع، شرایط تقاضا، مدیریت و بازاریابی مقصد اشاره کرد. هنوز مدل جامعی برای رقابت مقصد ژئوتوریسم در جهان ارائه نشده است و مدل بومی رقابت ‌پذیری مقصد گردشگری در ایران نیز تا کنون مورد توجه محققین نبوده است. هدف این پژوهش تعیین عوامل رقابت ‌پذیری مقصد ژئوتوریسم در ایران است. روش پژوهش، کیفی و از نوع اکتشافی متوالی است. با استفاده از روش همسوسازی منابع چندگانه مشتمل بر سه ضلعِ الف) جمع آوری مبانی نظری، ب) تحقیقات انجام شده در حوزة رقابت -پذیری و ج) پیمایش نظرات متخصصان کلیدی، عوامل رقابت‌پذیری مقصد ژئوتوریسم تدوین شد. شاخص‌های اصلی در سه بعد دارایی‌های رقابتی، فرآیند رقابت‌پذیری و محیط رقابتی تدوین شده‌ است. نتایج حاکی از آن است که شاخص‌های رقابت‌ پذیری مقصد ژئوتوریسم در ایران می‌توانند باعث حفظ و تداوم توسعه پایدار گردشگری در شرایط شدیداً رقابتی کنونی گردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Competitiveness of Geotourism Destination

نویسندگان [English]

  • Rahele Ghozbanii 1
  • Aliakbar Aminbeidokhti 2
  • Sakineh Jafari 3
  • Hassan Haqiqat 4

1 Instructor of Department of Tourism, Faculty of Tourism, Semnan University. Semnan, Iran.

2 Professor of Department of Tourism, Faculty of Tourism, Semnan University. Semnan, Iran

3 PhD in Educational Management, Semnan University, Semnan, Iran

4 M.Sc. in Human Resource Management, Semnan University, Semnan, Iran.

چکیده [English]

The competitiveness of geotourism destinations depends on a number of factors, including resources, demand conditions, management, and destination marketing. A comprehensive model for geotourism destination competition in the world has not yet been developed and the native model of competitiveness of tourism destination in Iran has not been considered by researchers so far. The purpose of this study is to determine the competitiveness factors of geotourism destinations in Iran. The research method is qualitative and sequential exploratory. Using multiple resource alignment methods consisting of three sides: a) collecting theoretical foundations, infrastructural principles related to the research variable, b) research conducted in the field of competitiveness, and c) surveying the opinions of key experts, geotourism destination competitiveness factors were developed. The main indicators are formulated in three dimensions of competitive assets, competitiveness process, and competitive environment. The competitive assets dimension include the components of attractions, location, available facilities, supportive factors; the process of competitiveness dimension includes components of policymaking and planning, education and research, destination development and infrastructure improvement, destination marketing and management, protection and control, destination operations and branding, and the competitive environment dimension includes the components of external environmental conditions and factors affecting consumer demand. The results indicate that the competitiveness indicators of geotourism destination in Iran can cause a change in attracting tourists and maintaining and sustaining the sustainable development of Iran's tourism at the national and international levels in the current highly competitive conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • competitiveness
  • geotourism
  • destination
  • tourism
امری کاظمی، علیرضا و مهر پویا، عباس. (1388). اطلس توانمندی‌های ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران: میراث زمین­شناختی ایران، سازمان زمین­شناسی کشور، 460-1.
امری کاظمی، علیرضا؛ بدری کللو، نازنین و جدیدی، رضا. (1396). ژئوپارک­های جهانی یونسکو و چشم‌انداز آن در ایران، سازمان زمین­شناسی کشور، 140-1.
جعفرتاش امیری، برزین. (1392). ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری صنعت گردشگری ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.
 
غضبانی، راحله. (1391). ژئوتوریسم؛ نگاهی نو بر گردشگری ایران. همایش ملی گردشگری، توسعه پایدار، عدم اتکا به درآمدهای نفت. سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران.
 کتابچی، مهدی. (1390)، اصول بازاریابی خدمات مسافرتی و گردشگری، تهران: نشر فردوس.
گال، مردیت؛ والتر، بورگ و جویس، گال. (1383)، روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی، ترجمه احمدرضا نصر و همکاران، تهران، سمت و دانشگاه شهید بهشتی.
 محمدخان، شیرین؛ ویسی، عبدالکریم و ریاهی، سمانه. (1396). پتانسیل­سنجی قابلیت­های ژئوسایت­های توده کوهستانی شاهو با به‌کارگیری مدل GAM، مطالعات مدیریت ‌گردشگری، ‌12(38)، 110-83.
Armenska, T., Markovic,V., Davidovic,N. and Jovanovic,T.(2011). Integrated Model of Destination Comptitiveness. Geographica Pannonica, 15(2): 58 - 69.
Bobirca, A. & Cristureanu, C. (2008). Analyzing Romania's competitiveness as a tourism destination. Advances in Hospitality Leisure, (4), 75-99.
Crouch, G. & Ritchie, J. B. R. (1994). Destination competitiveness: Exploring foundations for a long-term research program. In Proceedings of the Administrative Sciences Association of Canada Annual Conference (pp. 79–88), Halifax, Nova Scotia, June 25–28.
Crouch, G. and Ritchie, J.B.R. (1995) Destination competitiveness and the role of the tourism enterprise. Proceedings of the Fourth Annual Business Congress (pp. 43–8). Istanbul, Turkey, 13–16 July.
Crouch, G.I. & Ritchie, J.R.B. (1999). Tourism, Competitiveness and Societal Prosperity, Journal of Business Research, 44(3): 137-152.
David, F. R. (2001). Concepts of strategic management (8th ed). New York: Macmillan Publishing Co.
Dowling, R. K. & Newsome, D. (Eds). (2006). Geotourism: Sustainability, impacts and management. Oxford, UK: Elsevier/Heineman Publishers.
Dowling, R. K. & Newsome, D. (Eds). (2010). Global geotourism perspectives. Oxford, UK: Goodfellow Publishers.
Dwyer, L. Forsyth, P. & Rao, P. (2000). The price competitiveness of travel and tourism: A comparison of 19 destinations. Tourism Management, 21(1), 9–22.
Dwyer, L. and C. Kim (2003). Destination Competitiveness: Determinants and Indicators, Current Issues in Tourism, 6(5): 369-414.
Enright, M. J. Newton, J. (2004). Tourism destination competitiveness: a quantitative approach. Tourism Management, 25, 777–788
Farsani, N. T. Coelho, C. & Costa, C. (2011). Geotourism and geoparks as novel strategies for socio-economic development in rural areas. International Journal of Tourism Research, 13(1), 68–91.
Fuchs, M. & Weiermair, K. (2004). Destination benchmarking: An indicator- system’s potential for exploring guest satisfaction. Journal of Travel Research, 42(3), 212–225.
Gomezeij, D. O. & Mihalic, T. (2008). Destination competitiveness—applying different models the case of Slovenia. Tourism Management, 294 - 307.
Gooroochurn, N. & Sugiyarto, G. (2005). Competitiveness indicators in the travel and tourism industry. Tourism Economics, 25-43.
Gray, M. (2011). Other nature: Geodiversity and geosystem services. Environmental Conservation, 38(3), 271–274.
Hassan, S. S. (2000). Determinants of market competitiveness in an environmentally sustainable tourism industry. Journal of Travel Research, 38(3), 239-245.
Johnson, G. & Scholes, K. (1997). Exploring corporate strategy (4th ed). London: Prentice Hall.
Kozak, M. & Rommington, M. (1999). Measuring tourist destination competitiveness: conceptual considerations and empirical fndings. Hospitality Management, 273-283.
Kozak, M. (2003). Measuring Competitive Destination Performance: A Study of Spain and Turkey. Journal of Travel and Tourism Marketing, 13(3): 83-110.
Lee, C. & King, B. (2006). Assessing Destination Competitiveness. An Application to the Hot Springs Tourism Sector. Tourism and Hospitality Planning & Development, 3(3), 179 – 197.
McGee, J. S. (1988). Industrial organization. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall Inc.
Navickas, V. & Malakauskaite, A. (2009). The Possibilities for the Identification and Evaluation of Tourism Sector Competitiveness Factors. Engineering Economics, 37 - 44.
Newsome, D. & Dowling, R. K. (Eds). (2010). Geotourism: The tourism of geology and landscape. Oxford, UK: Goodfellow Publishers.
Pechlaner, H. & Tschurtschenthaler,P. (2003).Tourism policy, tourism organisa- tions and change management in Alpine regions and destinations:An European perspective. Current IssuesinTourism, 6(6), 508–539.
Poon, A. (1993). Tourism, Technology and Competitive Strategies. Wallingford: C.A.B International.
Porter, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. London, Macmillan.