نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، به تحلیل عوامل مؤثر در کالایی شدن فضای روستایی شهرستان محمودآباد استان مازندران می‌پردازد. در این مطالعه، از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، روستاهای شهرستان محمودآباد به تعداد 91 روستا بر اساس سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران بودند که نیمی از روستاها به‌عنوان نمونه به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. جمع‌‌آوری داده‌‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و پردازش تصاویر ماهواره‌ای، در چهار دوره انجام شد. برای تعیین اعتبار ابزار پژوهش، از اظهارنظر استادان و متخصصان ذی‌ربط و برای تعیین پایایی آن، از همسانی درونی به ‌روش آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ 76/0 تا 94/0 برای متغیرهای گوناگون به‌ دست آمد که نشان از بهینگی پرسشنامه داشت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌‌ها از نرم‌‌افزار SPSS22 استفاده شد. آزمون‌هایی که در این تحقیق مورداستفاده قرارگرفته‌اند شامل؛ آزمون فراوانی، تی تک نمونه، آزمون خی دو یا کای اسکوئر بوده است. نتایج، نشان داد که ضعف نظام مالیاتی (مالیات نگرفتن از خانه‌های خالی و خانه‌های دوم گردشگری، مالیات نگرفتن از سود خریدوفروش زمین و مسکن)، ناکارآمدی نظام بانکی (بالا بودن نرخ بهره) و ضعف سیاست‌های دولت در حمایت از بخش تولید به شکننده شدن فضای گردشگری شهرستان محمودآباد منجر شده است و از پیامدهای آن می‌توان به تغییرات شدید کاربری اراضی، گسترش ساخت‌وسازها و تخریب چشم‌انداز اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyses of Effective factors on Intensifying of Tourism Space Commodification Process (Case Study: Rural areas of ahmoudabad Town)

نویسندگان [English]

  • Abdolreza Rahmani Fazli 1
  • Zhilla Sajjadi 1
  • Saber Sedighi 2

1 This article is taken from a doctoral dissertation from Shahid Beheshti University, entitled "Analysis of Factors Affecting the Process of Commodification of Space, with Emphasis on Tourism Activities

2 Ph.D. student of Geography and Rural Planning, Earth Sciences Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The present study analyzes the factors affecting the commodification of rural space in Mahmoudabad county of Mazandaran province. In this study, the descriptive-analytical method was used. The statistical population of the study consisted of 91 villages in Mahmoudabad County according to the Census of Iran in 2016. Half of the villages were selected randomly. Data collection was done using a researcher-made questionnaire and processing of satellite images in four periods. The validity of the research instrument was evaluated by the opinion of the relevant professors and experts and its reliability was determined by internal consistency using Cronbach's alpha which ranged from 0.76 to 0.94 for various variables indicating the optimality of the questionnaire. SPSS 22 software was used for data analysis. The tests used in this study were frequency test, single sample t-test, and chi-square test. The results show that the weakness of the tax system (withholding tax on vacant and second homes for tourism, withholding tax on profits from the sale of land and housing), the inefficiency of the banking system (high-interest rates), the weakness of government policies to support the manufacturing sector have made the Mahmoudabad tourism environment fragile. The consequences can be drastic changes in land use, expansion of construction and landscape destruction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Commodification of Space
  • Rural Areas
  • Mahmoudabad County
  • Mazandaran Province
امین زاده، بهناز؛ آریامن، پوپه (1383). اصول و راهکارهای طراحی منظر فرا صنعت، مجله معماری و شهرسازی، شماره 20، صص 37 تا 46.
پرتوی، پروین (1382). مکان و بی‌مکانی رویکردی پدیدارشناسانه، نشریه هنرهای زیبا، شماره 14، تهران.
تابان، محسن؛ پورجعفر، محمدرضا؛ پورمند، حسنعلی (1390). هویت و مکان؛ رویکردی پدیدارشناسانه، هویت شهر، شماره 10، سال 6، صص 79-90.
حامی، مهیار؛ تقوی جلودار، مریم (1395). بررسی رابطه ورود گردشگران خارجی و میزان وقوع جرم در ایران، برنامه‌ریزی توسعه گردشگری، دوره 5، شماره 17، صص 65-81.
خسروجردی، مدینه؛ نوری پور، مهدی (1395). تحلیل سازه‌های مؤثر بر نگرش روستائیان در خصوص گردشگری روستایی در بخش درودزن شهرستان مرودشت، راهبردهای توسعه روستایی، دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 11، صص 303-316.
دربان آستانه، علیرضا؛ رضوانی، محمد­رضا؛ صدیقی، صابر (1395). بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی تغییرات کاربری اراضی (مطالعه‌ی موردی: شهرستان محمودآباد)، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، شماره 15؛ صص 127-143.
دهشور، طهورا؛ افشین دانه‌کار، علی‌اصغر؛ آل‌شیخ، رضا؛ احمدیان (1392). شناسایی و مکان‌یابی فضا‌های مناسب شهری با تأکید بر معیار‌‌های زیست‌محیطی مطالعه موردی: شهرستان محمود‌آباد مازندران، فصل‌نامه آمایش سرزمین، دوره پنجم، شماره اول، ص 155-179.
شفیعی ثابت، ناصر؛ صدیقی (1395). صابر تبیین کیفیت کالایی شدن مکان در نظام سرمایه‌داری، مطالعات تحول در علوم انسانی، دوره 4، شماره 6، صص 34-60.
صدیقی، صابر (1396). کالایی شدن فضای جغرافیایی در نظام سرمایه‌داری، ششمین کنفرانس الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت، تهران.
صدیقی، صابر (1395). مقایسه تطبیقی مفهوم فضا-زمان در نظام اسلامی و سرمایه‌داری، اولین کنگره ملی-دانشجویی عملیاتی کردن اقتصاد اسلامی در بستر ایران، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران.
صدیقی، صابر؛ دربان آستانه، علیرضا؛ رضوانی، محمدرضا (1396). بررسی عوامل کالبدی و سیاسی مؤثر بر تغییر کاربری اراضی شهرستان محمودآباد؛ برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 7(2)، 39-58.
فرهادی، رودابه؛ درقه، رعنا (۱۳۹۴). تجزیه‌وتحلیل تأثیرات منفی گردشگری محیط‌زیست، کاربری اراضی، اشتغال در رامسر، اولین همایش علمی پژوهشی افق‌های نوین در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی ایران، تهران، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
مهرابی، علی‌اکبر؛ محمدی، محمد؛ محسنی ساروی، محسن؛ جعفری، محمد و قربانی، مهدی (1392). بررسی نیروهای محرک انسانی مؤثر بر تغییرات کاربری سرزمین (مطالعه موردی: روستاهای سید محله و دراسرا-تنکابن)، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 66، شماره 2، ص 307-320.
میرزایی، محسن؛ علیرضا ریاحی بختیاری، عبدالرسول سلمان ماهینی، مهدی غلامعلی فرد (1392). بررسی تغییرات پوشش اراضی استان مازندران با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین بین سال‌های 1363-1389، اکولوژیک کاربردی، سال دوم، شماره چهارم، تابستان 1392.
Harvey, D. (2010). The right to the city. The City Reader, 6, 23-40. Harvey, D. (2009). Reshaping economic geography: the world development report 2009. Development and change, 40(6), 1269-1277.
Harvey, D. (2016). The ways of the world. Profile Books.
Hammer, R.B. Stewart, S. I. Hawbaker, T. J and Radeloff, V. C (2017). Housing growth, forests, and public lands in Northern Wisconsin. Journal of Environmental Management.
Heidegger, M. (1996). Being and time: A translation of Sein und Zeit. SUNY press.
Lefebvre, H., & Nicholson-Smith, D. (1991). The production of space (Vol. 142). Blackwell: Oxford.
Marx, K. (1976). Preface and Introduction to a Contribution to the Critique of Political Economy. Foreign Languages Press.
Lefebvre, H. (2004). Rhythmanalysis: Space, time and everyday life. A&C Black.
Martineau, J. (2015). Time, capitalism and alienation: A socio-historical inquiry into the making of modern time. Brill.
Soja, E. W. (1996). Thirdspace: Expanding the geographical imagination. Blackwell.
Persian References:
Aminzadeh, B., Ariaman, P. (2004). Principles and Solutions of Trans-Industry Landscape Design, Journal of Architecture and Urban Planning, No. 20, pp. 37-46.
Partovi, P. (2003). The Location and Lack of location a Phenomenological Approach, Journal of Fine Arts, No. 14, Tehran.
Taban, M., Pourjafar, M. R., Pourmand, H. A. (2011). Identity and place; a phenomenological approach, City Identity, No. 10, Year 6, pp. 90-79.
Hami, M. Taghavi Jolodar, M. (2016). Investigating the Relationship between Foreign Tourist Entry and Crime in Iran, Tourism Development Planning, Volume 5, Number 17, pp. 65-81.
5. Khosrowjerdi, M., Nooripour, M. (2016). Analysis of Structures Affecting Villagers' Attitude toward Rural Tourism in Droodzan Section of Marvdasht County, Rural Development Strategies, Volume 3, Number 3 - Issue 11, pp. 303-316.
Darban Astaneh, A., Rezvani, M. R., Sedighi, S. (2016). Investigation of Economic and Social Factors of Land Use Changes (Case Study: Mahmoodabad County), Rural Research and Planning, No. 15; pp. 127-143.
Dehshour, T., Daneshkar, A., Al-Sheikh, A.A., Ahmadian, R. (2013). Identifying and Locating Appropriate Urban Spaces with Emphasis on Environmental Criteria Case Study: Mahmoudabad County in Mazandaran, Town and Country Planning Quarterly, Volume 5, Number 1, pp. 155-179.
Shafi'i Sabet, N., Sediqi, S. (2016). Explaining the Commodity Quality of Place in Capitalism, Transformation in Human Science Quarterly, Volume 4, Number 6, pp. 34-60.
Sedighi, S. (2017). Geographical Commodification in Capitalism, 6th Iranian-Islamic Model of Progress Conference, Tehran.
Sedighi, S. (2016). A Comparative Comparison of the Concept of Space-Time in the Islamic System and Capitalism, The First National Student-Congress of Operating Islamic Economics in the Iranian Context, Imam Sadiq University, Tehran.
Sedighi, S., Darban Astaneh, A., Rezvani, M. R. (2017). Investigation of Physical and Political Factors Affecting Land Use Change in Mahmoudabad; Spatial Planning (Geography), 7 (2), 39-58.
Farhadi, R., Dargheh, R. (2015). Analysis of  Environmental Tourism Negative Impact, Land Use, Employment in Ramsar, First Scientific Research Conference on Modern Horizons in Geography and Planning,, Architecture and Urban Planning, Tehran, Scientific Society for the Development and Promotion of Fundamental Sciences and Technologies, https: / /www.civilica.com/Paper-NICONF01-NICONF01_192.html.
13. Mehrabi, A. A., Mohammadi, M., Mohseni Saravi, M., Jafari, M., and Ghorbani, M. (2013). Investigating Human Driving Force Affecting Land Use Changes (Case Study: Villages  of Seyyed Mahaleh and Drasra-Tonekabon), Iranian Journal of Natural Resources, Volume 66, Number 2, pp. 307-320.
14. Mirzaei, M., Riahi Bakhtiari, A., Salman Mahini, A., Gholamali Fard, M. (2013). Investigation of Land Cover Changes in Mazandaran Province Using Landscape Measurements Between 1984-2010, Applied Ecology, Second Year, No. 4, Summer 2013.