نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، آب و هواشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم‌آباد، خرم آباد، ایران

2 استادیار، گروه آموزشی آب‌وهوا شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران.

3 مربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم‌آباد، خرم آباد، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین بنیان‌های برنامه‌ریزی گردشگری در مناطق مختلف جغرافیایی، تهیه تقویم محیطی گردشگری بخصوص بر مبنای وضعیت اقلیم منطقه است. نقش اقلیم در زمینه جذب گردشگر در ایام زمانی و فصول گردشگر پذیر از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش برای تعیین آسایش اقلیمی اکو توریست‌ها در شهر بوشهر از شاخص‌هایزیست‌اقلیمیبه‌کاررفتهدر مدل MEMI و روش مُر و هم‌چنینپارامترهایاقلیمیدمایهوا،رطوبتنسبی،میزانابرناکیآسمان، سرعتباد، فشار بخار و دمای تابشی محیط در بازه زمانی (1365-1394)و ساعت به وقت محلی 18:30 استفادهشدهاست.با در نظر گرفتن میانگین درازمدت داده‌های فوق مقادیر شاخص‌های PET (دمای فیزیولوژیک بدن)، SET (دمای مؤثر استاندارد) و تأثیر  (متوسط دمایتابشیمحیط) بر دو شاخص مذکور بااستفادهازنرم‌افزارهای RayMan و SPSS محاسبهومقایسهشدند. بررسی‌هایی که در قالب آسایش اقلیمی اکو توریسم در مقیاس روزانه انجام شده است، نشان می­دهد که بهترین بازه زمانی برای حضور اکو توریست با توجه به فعالیت‌های فراغتی پیک‌نیک در مقیاس روزانه از (10 اردیبهشت تا 25 خرداد) و (4 مهر تا 3 آبان) و در مقیاس ماهانه اردیبهشت، خرداد و مهرماه، برای شنا در مقیاس روزانه از (10 تا 31 اردیبهشت) و (30 مرداد تا 29 شهریور) و در مقیاس ماهانه اردیبهشت و شهریور و هم‌چنین برای قایقرانی از (10 تا 26 اردیبهشت) و (4 شهریور تا 13 مهر) و در مقیاس ماهانه اردیبهشت و شهریور می‌باشند. از نظر همبستگی رابطه مثبت و قوی بین دو شاخص PET و SET، هم‌چنین رابطه مثبت و قوی بین شاخص‌های PET، SET و  وجود دارد و رگرسیون نمایی بین آن‌ها در فعالیت‌های فراغتی پیک‌نیک، شنا و قایقرانی نیز جهت‌دار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Preparing the Ecotourism Calendar of the Persian Gulf Based on the MEMI Bio-Climate Indices Case study: Bushehr

نویسندگان [English]

  • zienab Hajari 1
  • Mohammad Hossein Naserzadeh 2
  • Saeid Taghavi Goodarzi 3

1 Master of Science in Climatology, Islamic Azad University, Khorramabad Branch, Khorramabad, Iran

2 Assistant Professor, Department of Climatology, Kharazmi University, Tehran, Iran.

3 Instructor, Faculty of Literature and Human Sciences, Islamic Azad University, Khorramabad Branch, Khorramabad, Iran

چکیده [English]

One of the most important foundations of tourism planning in different geographic regions, is the preparation of a tourism environment calendar, especially based on the regional climate. The role of the climate in attracting tourists in the tourism season is of great importance. In this study, to determine the climate-comfort of the ecotourists in Bushehr, the bioclimate indices used in the MEMI model and the More method, as well as the climatic parameters of air temperature, relative humidity, cloudy sky, wind speed, vapor pressure and radiant temperature of the environment was used during the time period of (1986-2015) and local time of 18:30. Considering the long-term average of the above data, the values of PET indices (physiological temperature of the body), SET (standard effective temperature), and the effect of Tmrt (mean radiant temperature of the environment) on the two indices were calculated and compared using RayMan and SPSS softwares. Ecotourism climatme-comfort surveys on a daily basis show that the best time period for the presence of ecotourists in terms of picnic leisure activities on a daily basis is from (May 30 to June 15) and from (September 26 to October 25) and on the monthly basis of May, June and October, for swimming on a daily basis from (April 30 to May 21) and (August 26 to October 5) and on a monthly scale of May and September, and also for sailing from (April 30 to May 16) and (August 26 to October 5) and on the monthly scale of May and September. In terms of correlation, there is a positive and strong correlation between PET and SET indicators, and there is also a positive and strong correlation between PET, SET and Tmrt indicators, and the exponential regression between them in picnic activities, swimming and sailing is also directional.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecotourism calendar
  • MEMI
  • PET
  • SET
  • Tmrt
  • Bushehr
اسکوور، ژیزل، (1374)، آب‌وهوا و محیط‌زیست، ترجمه شهریار خالدی، انتشارات قومس.
اسماعیل‌زاده رازلیقی، مریم، علی‌آبادی، علی، (1390)، ارزیابی اقلیم گردشگری جزیره قشم با استفاده از شاخص اقلیمی (TCI)، مجموعه مقالات همایش ملی قشم، چشم‌انداز آینده، اردیبهشت‌ماه.
اسماعیلی، رضا، گندمکار، امیر، حبیبی نوخندان، مجید، (1390)، ارزیابیاقلیم آسایشیچندشهراصلیگردشگریایرانبااستفادهازشاخصدمایمعادل فیزیولوژیک (PET)، مجله پژوهش‌های جغرافیای طبیعی،شماره75، صص 47-61.
الن مور، اندی درام، (1388)، مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی و مدیریت اکو توریسم، ترجمه محسن رنجبر، جلد اول، نشر آییژ.
باعقیده، محمد، عسگری، الهه، شجاع، فائزه، جمال‌آبادی، جواد، (1393)، بررسیومقایسه‌عملکردپارامترهایمدلریمندرتعیینتقویممناسبگردشگری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 36، ص 135-144.
بروجنی، حمید. ضرغام، (1389)، برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی، رویکردی پایدار و هم پیوند، انتشارات سمت.
بریمانی، فرامرز، اسمعیل نژاد، مرتضی، (1389)، بررسی شاخص‌های زیست‌اقلیمی مؤثر بر تعیین فصل گردشگری (مطالعه موردی:  نواحی جنوبی ایران)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 23، صص 27-46.
پاپلی یزدی، محمد. حسین، سقایی، مهدی، (1385)، گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، انتشارات سمت.
پاینده، نصرالله، زکی، غلام. رضا، (1385)، محاسبه دمای مؤثر با طراحی نرم‌افزار سلامت، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 57، ص 73-91.
پروانه، بهروز، مهدی نسب، مهدی، (1391)، نگرشی بر آسایش حرارتی تالاب‌های شهرستان پل‌دختر در جهت توسعه گردشگری، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، سال دوم، شماره 5، صص 71-90.
جهانیان، منوچهر، زندی، ابتهال، (1391)، اکو توریسم با مقدمه پروفسور پرویز کردوانی، انتشارات جهاد دانشگاهی.
حاجری، زینب، (1395)، شناسایی شاخص‌های اقلیمی به‌منظور تهیه تقویم اکو توریسم استان لرستان در فصل تابستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد.
حاجری، زینب، لشنی زند، مهران، (1395)، مقایسه عملکرد شاخص‌های مدل ریمن با شاخص اوانز به‌منظور تهیه تقویم اکو توریسم در شهرستان خرم‌آباد، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری، مدیریت شهری و محیط‌زیست در هزاره سوم، شرکت پیشگامان پژوهش‌های نوین.
حلبیان، امیر. حسین، پور عیدی وند، لاله، (1393)، روند شاخص اقلیمی گردشگری در شهر اصفهان، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 9، شماره 27، صص 143-146.
حیدری، فاطمه، (1387)، تحلیلی بر اقلیم گردشگری سواحل دریای عمان و خلیج فارس با استفاده از شاخص‌های (PET) و (PMV)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه رازی.
ذوالفقاری، حسن، (1386)، تعیین تقویم زمانی مناسب برای گردش در تبریز با استفاده از شاخص‌های دمای معادل فیزیولوژی(PET) و متوسط نظرسنجی پیش‌بینی‌شده (PMV)، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 62، صص 129-141.
رازجویان، محمود، (1367)، آسایش به‌وسیله معماری هم ساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه بهشتی تهران.
رشنویی، فروزان، (1388)، بررسی قابلیت‌ها و محدودیت‌های اقلیمی صنعت گردشگری در شهرستان الیگودرز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد.
ساری صراف، بهروز، محمدی، غلامحسن و حسینی صدر، عاطفه، (1389)، تعیین مناسب‌ترین شاخص   RayManبرای مطالعه اقلیم آسایش در شمال آذربایجان غربی، چهاردهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، صص 100-105.
سلیقه، محمد، بریمانی، فرامرز، اسماعیل نژاد، مرتضی، (1387)، پهنه‌بندی اقلیمی استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 12.
شمسی‌پور، علی اکبر؛ نجفی، محمدسعید؛ اروجی، حسن؛ علیزاده، محمد و حسن‌پور، محمود. (1391)، ارزیابی شرایط اقلیمی شهر بندر انزلی از منظر گردشگری بر اساس شاخص اقلیم - گردشگری CIT، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه گردشگری، دوره 1، شماره 2،  ص 74-91.
عطایی، هوشمند، هاشمی نسب، سادات، (1390)، بررسی پتانسیل اقلیم توریستی استان سمنان با استفاده از شاخص(PMV)، مجموعه مقالات اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار با محوریت گردشگری ارتباط‌دهنده فرهنگ‌ها (TMSD)، دانشگاه آزاد واحد مرودشت، ص 64.
فتوحی، صمد، یاری، منیر، یاری، یاسمن، (1391)، شناخت پتانسیل‌های اکو توریستی آسایش زیست‌اقلیمی تالاب‌های هامون، فصلنامه علمی- پژوهشی- اکو بیولوژی تالاب، دانشگاه آزاد واحد اهواز، سال سوم، شماره 11.
فرج زاده اصل، منوچهر، (1384)، سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه‌ریزی گردشگری، انتشارات سمت، چاپ اول.
کریمی، جعفر، محبوب فر، محمدرضا، (1390)، کاربرد اقلیم در طرح توسعه صنعت توریسم، انتشارات ارکان دانش، چاپ اول.
محمدی، حسین، (1385)، آب و هواشناسی کاربردی، دانشگاه تهران، موسسه انتشارات چاپ.
مهدی نسب، مهدی و ناصرزاده، محمد حسین، (1392)، تعیین تقویم زمانی گردشگری در دریاچه گهر بر اساس مدل (MEMI)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شماره 30.
ناصری، علیرضا، (1388)، مطالعات تطبیقی- مقایسه­ای شهرستان­های الیگودرز، بروجرد و خرم­آباد، از نظر توسعه گردشگری با توجه به معیارهای کلیماتوریسم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد.
Ataei H, Hashemi Nasab, S. (2011), Investigating the potential of the tourist climate of Semnan province using PMV, Proceedings of the first International Conference on Tourism Management and Sustainable Development, TMSD, Universities Free Unit of Marvdashteh, p. 64.
Baaghideh, M, Asgari, A, Shoja, F, Jamalabadi, J, (2014), Review and comparison of the performance of the Rayman model parameters in determining the appropriate tourism calendar (Case study: Isfahan city), Journal of Geography and Development, No. 36, Pp. 135-144.
Berimani, F, Esmaeil Nejad, M. (2010), An Investigation of the Effective Biological Climate Indicators on the Determination of the Tourism Season (Case Study: Southern Regions of Iran), Geography and Development Magazine, No. 23, pp. 27-46
Boroujeni, Kh. M (2010), Tourism Development Planning, Sustainable and Sustainable Approach, Publications.
Buratti, C. and P. Ricciardi, (2009),  Adaptive analysis of therm comfort in university classrooms: Correlation between experimental data and mathematical models, Building and Environment, volume 44, pp 674–687.                                                                           
Deb, Ch. Ramachandraiah, A. (2010), Evaluation of thermal comfort  in a rail terminal location in India, Building and Environment, volume 45, pp 2571-2580.                            
Drama, NN, Moore, A (2009), Introduction to Ecotourism Planning and Management, translated by Mohsen Ranjbar, Volume I, Publication Ayyzh.                          
Esmaeilzadeh Razliigi, M, Ali Abadi, AS (2011), Evaluation of the Qeshm Island Tourism Climate Using the Climatological Index (TCI), Qeshm National Conference Proceedings, Future Outlook, Ardebil, Month.
Esmaeili, R., Gandmkar, A., Habibi Nokhandan, M. (2011), Evaluation of the comfort climate of some of the main cities of Iran's tourism using the physiological equivalent temperature index (PET), Journal of Natural Geography, No. 75, pp. 47-61.
Farajzadeh Asl, M. (2005), Geographical Information System and its Application in Tourism Planning, Publication of the Side, First Edition.              
Fotouhi, S., Yari, M., Yari, Y, (2012), Recognition of ecotouristic potential of ecological comfort of Hamoon wetlands, Journal of Scientific Research, Ecobyology of Wetland, Ahwaz Azad University, Vol. 3, No. 11.                                                               
Goméz, F,. Pérez,.C Valcuende. A. and Matzarakis.A, (2013), Research on ecological design to enhance comfort in open spaces of a city (Valencia, Spain). Utility of the physiological equivalent temperature (PET). Ecological Engineering 57.PP. 27-39.          
Hajari, Z, (2016), Identification of climatic indices in order to prepare the ecotourism calendar of Lorestan province in summer, Master's thesis, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Khorramabad Branch
Hajari, Z, Lashini Zand, M. (2016), Comparison of the Performance of the Riemann Model Indicators with the Evans Index in order to prepare the ecotourism calendar in Khorramabad city, International Conference on Civil Engineering, Architecture, Urban and Environmental Management in the 3rd Millennium, Pioneer Company New research.
halibian, A., Pour Eidi Vand, Laleh (2014), The trend of tourism climate index in Isfahan, Journal of Tourism Management Studies, Volume 9, Issue 27, Pages 143-146.
Heidari, F (2008), An Analysis of the Tourism Climate of the Oman Sea and the Persian Gulf Using Indicators (PET) and (PMV), Master's Thesis, Razi University.
Hoppe, P., (1999), the Physiological Equivalent Temperature-a Universal Index for the Biometeorological Assessment of the Thermal Environment, Int. J. Biometeorology. 43:71-75.                                                                                                                               
Jahanian, M., Zandi, A. (2012), Ecotourism with the introduction of Professor Parviz Kordvani, Jahad University Press.
Karimi, J., Popularfar, M. (2011), Climate Application in Tourism Tourism Development Plan, Arkan Danesh Publication, First Edition.                                                                    
Matzarakis, A., (2007), Climate, Thermal Comfort and Taourism, Proceedings of the 2nd International workshop on Climate Change and Tourism Assessment and Coping.
Mehdi Nasab, M., Naserzadeh, M., (2013), Determination of tourism time calendar in Gohar Lake based on model (MEMI), Journal of Applied Geosciences Research, Year 13, Number 30.
Naseri, A., (2009) Comparative studies-comparative studies of Aligudarz, Borujerd and Khorramabad cities in terms of tourism development according to the criteria of totalitarianism. Master's thesis, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Khorramabad Branch.
Pantava,A,Theoharatos.G,, Mavrakis.A, Sacntamouris.M (2010), Evaluating Thermal Comfort Condition And Heat Responses During an extremely hot summer in Athens, Buildin Environment.
Matzarakis,A, H. Mayer (1997). Heat stress in Greece, Origina.
Papeli Yazdi, M.H., Saghaei M., (2006), Tourism (Nature and Concepts), Publications samt.
Parvaneh B, Mehdi Nasab, M. (2012), An Attitude to the Thermal Comfort of Poldokhtar Township Wetlands for the Development of Tourism, Geographical Quarterly of Tourism Space, Second Year, No. 5, pp. 71-90
Payande, N, Zaki, Gh., (2006), Calculation of Effective Temperature by Designing Health Software, Geographical Research, No. 57, pp. 73-91.
Perry, A, (2001). More Heat and Drought proceeding of the first international workshop.
Razjevian, M, (1998), Comfort by Architecture with Climate, Beheshti University Press, Tehran.
Rashinam, F (2009), Investigating the Capabilities and Restrictions of the Tourism Industry in Aligudarz City, Master's Thesis, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Khorramabad Branch.
Squawor, J, (1995), Climate and Environment, Shahriar Khalidi Translation, Qomes Publications.
Sari Sarraf, B., Mohammadi, Gh. Hosseini Sadr, AS (2010), Determination of the most suitable RayMan index for studying the climate of comfort in the north of West Azarbaijan, the 14th Iranian Geophysical Conference, Pages 100-105.
on climate tourism and Recreation., Shamsipour, A., Najafi, M.S., A., H., Alizadeh, M., Hassanpour, M. (2012), Assessment of the climatic conditions of Bandar Anzali in terms of tourism based on CIT climate-tourism index, Journal of Planning Tourism Development, Volume 1, Issue 2, pp. 74-91
Ndetto, E, L, and Matzarakis.A, (2013), Basic analysis of climate and urban human bioclimatic of Dar es Salaam, Tanzania. Theoretical and Applied Climatology 114, PP.213-226..                                                            Talehma M., Barimani, F., Ismail Nejad, M. (2008), Climatic zonation of Sistan and Baluchestan province, Geography and Development Quarterly, No. 12                                                                                      
Thomson,M, Herrera Ricardo.G and M. Beniston, (2008), Seasonal forecasts, climatic change and human health: health and climate, Springer Science, Business Media B.V,232.                                                                                                                                 
Y.Yee yan (2005). Human Thermal climates in china, physical Geography, Vol 26.
Zolfaghari, H. (2007), Determining the suitable time schedule for Tabriz by using the equivalent physiological temperature (PET) and mean predicted polling (PMV) indices, Journal of Geographical Research, No. 62, pp. 129-141.