نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
چکیده
این پژوهش پیمایشی با هدف ارزیابی اثرات توسعهی گردشگری بر نواحی روستایی هدف گردشگری بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد، صورت پذیرفته است. از جامعهی آماری 437 خانوار ساکن، با استفاده از جدول بارتلت، 155 سرپرست خانوار به روش نمونهگیری تصادفی ساده مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامهای محققساخته بود. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که در حیطهی اثرات اقتصادی از ترکیب 21 متغیر، 4 عامل فرصتهای اقتصادی، هزینههای زندگی، اشتغال و شکاف اقتصادی 301/63 درصد از واریانس را تبیین نمود. در حیطهی اثرات اجتماعی 7 عامل تثبیت جامعه، آسیب اجتماعی و ارتقاء فرهنگ، مبادلات فرهنگی، فرهنگپذیری، الگوپذیری و تغییر سبک زندگی به ترتیب از 33 متغیر بارگیری شد و در مجموع 646/65 درصد از واریانس را تبیین نمود. مهمترین آثار کالبدی- زیست محیطی نیز به ترتیب شامل چهار عامل مشکلات بهداشتی، اثرات کالبدی، تخریب چشمانداز و تغییر محیط طبیعی بود که از ترکیب 27 متغیر بدست آمد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Evaluation of Tourism Effects on Rural Areas of Tourist village of the Central District of Firoozabad County Using Factor Analysis Model
نویسندگان [English]
- Vida Aliyari
- Maryam Sharifzadeh
- Mostafa Ahmadvand
Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran
چکیده [English]
This survey research was conducted with the aim of evaluating the effects of tourism development on rural tourism destination areas. The statistical population was composed of 437 households resided in central District of Firoozabad county from which, 155 households were selected by using Bartlett Table and simple random sampling method. The research instrument was a custom-made questionnaire. Factor analysis findings showed that in terms of the economic effects of the combination of 21 variables, four factors (economic opportunities, living expenses, employment and economic gap) explained 63.30 % of variances. In the field of social effects, factor loadings of the 33 items were produced seven factors (community consolidation, social harm and promotion of culture, cultural exchanges, acculturation, assimilation and changing lifestyle) and overall accounted for 65.646 % of variances. A combination of 27 physical- environmental items yielded four factors, health and sanitation problems, infrastructural effects, landscape degradation and natural environment change.
کلیدواژه‌ها [English]
- Rural Tourism
- Economic-Social Consequences
- Factor Analysis
- Host Community
- Firoozabad
اجزاءشکوهی، محمد. بوذرجمهوری، خدیجه. ایستگلدی، مصطفی. و مودودی، مهدی (1393)، بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی جامعهی میزبان نمونه مطالعاتی: شهر بندر ترکمن، فضای جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره 47: ص 125-101.
اعظمی، امیر. حشمتیجدید، مهدی. سلیمانی، عادل و علیبیگی، امیرحسین (1394)، تبیین اثرات گردشگری بر توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی روستای ریجاب از توابع شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه)، میراث و گردشگری، سال اول، شماره 1: 42-23.
امیرحاجیلو، الهام. تولایی، سیمین، زنگانه، احمد و زنگانه، ابوالفضل (1392)، ارزیابی و اولویتبندی اثرات گردشگری در سطح ملی با استفاده از تکنیک TOPSIS، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال سوم، شماره 10: ص 26- 15.
امینی، عباس و زیدی، زهرا (1394)، تأثیراتفرهنگیگردشگریدرمناطقروستاییازدید جامعهمحلی (مطالعهموردی: روستایابیانه)، فصلنامه تحقیقاتجغرافیایی، سال سیام، شماره 2: ص 32-13.
آقازمانی، یگانه و قادری، اسماعیل (1392)، توریسم راهکاری جهت توسعه پایدار روستاهای مناطق بیابانی ایران، مطالعه موردی روستای فهرج، استان یزد، فصلنامه فضای گردشگری، سال دوم، شماره 8: ص 58-37.
باباخانزاده، ادریس و لطفی، صدیقه (۱۳۹۱)، ارزیابی اثرات گردشگری بر روستای قوری قلعه، مطالعات مدیریت گردشگری، سال هفتم، شماره 20: ص 81-116.
بدری، سید علی. مطیعی‌لنگرودی، سید حسن. سلمانی، محمد و علیقلیزاده فیروزجائی، ناصر (1388)، اثرات اقتصادی گردشگری بر نواحی روستایی (مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی نوشهر)، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، سال هفتم، شماره 12: ص 32-14.
بهرامی، رحمت (1395)، تحلیلی بر نقش گردشگری و اثرات آن بر توسعه سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان مریوان)، مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، سال یازدهم، شماره 34: ص ۱۱۳-۱01
بهلولی‌قشقایی، ک. (1393)، فیروزآباد و رؤیای توسعه. کتاب سبز: ص 109-1.
پیراسته، اشرف. حیدرنیا، علیرضا. (1387). تحلیلعاملیاکتشافیپرسشنامه‌هایعواملروانیاجتماعیاثرگذار برفعالیتجسمانیدربیندختراننوجوانایرانی. مجلهعلمیسازماننظامپزشکیجمهوریاسلامیایران، سال بیست و ششم، شماره چهار: 485- 474.
تقوایی، مسعود. وارثی، حمیدرضا و صفرآبادی، اعظم (1391)، عوامل مؤثر در توسعهی گردشگری شهری کرمانشاه، جغرافیای ایران، سال دهم، شماره 33: ص 44-27.
تواضع، نجمه، اردشیری، مهیار (1394)، بازشناسی قابلیتهای روستای آتشکده فیروزآباد در جهت توسعهی گردشگری با نگاه برشاخصههای بومی مرتبط، اولین همایش ملی توسعهی پایدار شهری، تهران، گروه پژوهشی کیمیا
جلالیان، حمید، نامداری، فریوش و پاشازاده، اصغر (1394)، اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستایی هجیج کرمانشاه، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال پانزدهم، شماره 36: ص 228-205.
رضایی، روحاله. حسینی، سید محمود. رنجبران، پریسا. صفا، لیلا (1390)، ارزیابی اثرات منفی توسعهی گردشگری در روستای ابیانه استان اصفهان با استفاده از مدل تحلیل عاملی، فضای گردشگری، سال اول، شماره 1: ص 36-29.
رضائی، مریم. سید علیاکبر، سید محسن. شجاعی، امیرعباس (1394). تحلیلعاملیعواملکلیدیموفقیت مدیریت دانشوزنجیرهتامینچابک. فصلنامهمدیریتکسب وکار،شماره بیست و هفتم: 139-119.
رضوانی، محمدرضا. اکبریانرونیزی، سعیدرضا. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و بدری، سید علی (1390)، تحلیل مقایسهای آثار اقتصادی گردشگری خانههای دوم با گردشگری روزانه بر نواحی روستایی، با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی شهرستان شمیرانات، استان تهران)، پژوهشهای روستایی، سال دوم، شماره 4: ص 62-35.
رضوانی، محمدرضا. طیبی، صدراله. حاتمینژاد، حسین (1392)، نقش رویدادهای فرهنگی در اقتصاد گردشگری شهری با تأکید بر مدل LQ (مورد مطالعاتی: نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران)، برنامهریزی و توسعهی گردشگری، سال دوم، شماره 7: ص 181-163.
صفاییپور، مسعود. دامنباغ، صفیه. طاهری، حسین و رزمگیر، فاطمه (1393). تحلیلنقشگردشگریدراقتصادروستایی مطالعةموردی: دهستانبانزردهشهرستاندالاهو، پژوهشهایروستایی، سال پنجم، شماره 2: ص 444-423.
ضرابی، اصغر و اسلامی پریخانی، صدیف (1390)، سنجش تأثیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری (مطالعه موردی شهرستان مشکین شهر)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، سال چهل و سوم، شماره 75: ص 52-37.
عبداللهزاده، غلامحسین. شریفزاده، ابوالقاسم و عربیون، ابوالقاسم (1392). بررسی پیامدهای گسترش گردشگری در نواحی روستایی: مطالعه موردی روستای زیارت در استان گلستان، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال بیست و چهارم، شماره4: ص 26-16.
عیدی، حسین. آزادی، رسول (1394). تحلیل عاملی اکتشافی پرسشنامه موانع استقرار سیستمهای اطلاعات مدیریت (MIS) در ادارات ورزش و جوانان، مدیریت ارتباطات در رسانههای ورزشی، سال دوم، شماره پیاپی 8: ص 20-10.
قدمی، مصطفی. علیقلیزاده فیروزجایی، ناصر و رمضانزاده لسبویی، مهدی (1389)، بررسی نقش گردشگری در تغییرات کیفیت زندگی مقصد نمونه مورد مطالعه: دهستان کلارآباد، شهرستان تنکابن، مازندران)، مطالعات اجتماعی ایران، سال سوم، شماره 4: ص12-1
قربانی، رسول. زادولی، فاطمه و زادولیخواجه، شاهرخ (1393)، ارزیابیاثراتمنفیتوسعهیگردشگریبرروستاهایجاذبگردشگر (نمونهموردی: روستایکندوانشهرستاناسکو)،
برنامهریزیمنطقهای، سال چهارم، شماره 15: ص 118-103.
برنامهریزیمنطقهای، سال چهارم، شماره 15: ص 118-103.
قرخلو، مهدی. رمضان زاده لسبوئی، مهدی. گلین شریف دینی، جواد (۱۳۸۸)، اثرات
زیستمحیطی گردشگری بر سواحل شهر رامسر، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی (جغرافیای انسانی)، سال اول، شماره 3: ص 12-1.
زیستمحیطی گردشگری بر سواحل شهر رامسر، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی (جغرافیای انسانی)، سال اول، شماره 3: ص 12-1.
کاظمیپور ثابت، شهلا. رضایی، حسین و رمضانیفر، حدیثه (1394)، سنجشنگرشجامعهی میزبانبهگسترشآسیبهایاجتماعیناشیاز توسعهیگردشگریدرشهر همدان، فصلنامهتحقیقاتفرهنگیایران، سال هشتم، شماره 1: ص 184-151.
لطیفی، سمیه. نادری مهدیی، کریم و زلیخایی سیار، لیلا (1392)، موانع مؤثر بر توسعهی فعالیت‌های گردشگری در نواحی روستایی همدان (با تأکید بر روستاهای هدف گردشگری)، برنامهریزی منطقهای، سال سوم، شماره 9: ص 85-78.
مشکینی، ابوالفضل. سلطان‌زاده، اکبر. رحمتی، اکبر و زارعی، یوسف (1391)، فرصت‌ها و معضلات توسعهی صنعت گردشگری شهر مراغه، اقتصاد و مدیریت شهری، سال اول، شماره 1: ص 101-83.
مهدویحاجیلویی، مسعود. قدیری معصوم، مجتبی و قهرمانی، نسرین (1387)، اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظرسنجی از روستاییان درهکن و سولقان، فصلنامه روستا و توسعه، سال یازدهم، شماره 2: ص 60-39.
وحیدیراد، علیاکبر. پاساد، مجید (1394)، تحلیلی برنقش جاذبه‌های توریستی سیسخت در جذب گردشگران با تأکیدی بر امنیت. فصلنامه دانش انتظامی کهگلویه و بویراحمد، شماره بیستم، دوره 8: ص 110-86.
هاشم‌پور، فهیمه. لحمیان، رضا و براری، معصومه (1391)، بررسی اثرات اقتصادی و زیستمحیطی گردشگری شهری از دیدگاه شهروندان (مطالعه‌ی موردی: شهر بابلسر)، اکوسیستم‌های طبیعی ایران، سال سوم، شماره 1:ص 63-49.
Azlan Mohamad, A. Lo, M.Ch. Songan, P. and Yeo. A.W. (2012), "Dimensionality of Communities’ Belief Attitude Toward Rural Tourism Development", British Journal of Arts and Social Sciences, Vol. 6, No. 2: 245-254.
Bagri, C.s. and Kala, D. (2016), "Residents’ Attitudes toward Tourism Development and Impacts in Koti Kanasar, Indroli, Pattyur Tourism Circuit of Uttarakhand State, India"Revista de Turismo y Patrimonio Cultural,14 (1): 23- 39.
Bahrami, R. and Noori, K. (2013), "Analysis of The Role of Tourism and Its Impact on Rural Development (Case Study of The Central Part Of Marivan)", Technical Journal of Engineering and Applied Sciences, 3(12): 1074-1080.
Blešić, I. Pivac, T. Besermenji, S. Ivkov-Džigurski, A. and Košić, K. (2014), "Residents’ Attitudes and Perception towards Tourism Development: A Case Study of Rural Tourism in Dragacevo, Serbia", Eastern European Countryside: 151-165.
Byrd, E.T. Bosley, H.E. and Dronbergr, M.G. (2009), "Comparisons of Stakeholder Perceptions of Tourism Impacts in Rural Eastern North Carolina", Tourism Management, Vol. 30, No. 5: 693- 703.
Castillo Canalejo, A.M. Núñez Tabales, J.M. and Sánchez Cañizares, S.M. (2016), "Local Community´ Perceptions on Tourist Impacts and Associated Development: A Case Study on Sal and Boa Vista Islands", Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol. 7. No. 1: 383-394.
Chazapi, K. and Sdrali, D. (2006), "Residents’ Perceptions of Tourism Impacts on Andros Island, Greece", WIT Transactions on Ecology and the Environment, Vol 97: 127-136.
Choi, S.H. (2013), "The Impacts of Tourism and Local Residents’ Support on Tourism Development: A Case Study of the Rural Community of Jeongseon, Gangwon Province", South Korea. Sustainable Tourism II: 73-82.
Dicevska, S. and Simonceska, L. (2012), "The Economic and Social Impact on Tourism Development", Tourism and Hospitality Management, Conference Proceedings: 272-280.
Diniz, S.R., S.P. Falleiro and de Barros, M.M. (2014), "Local Residents’ Perception of the Psycho-Social and Economic Impact of Tourism in Goa", Scientific and Research Publications, Vol. 4, No. 11: 1-6.
Eraqi, M.I. (2007), "Local Communities’ Attitudes towards Impacts of Tourism Development in Egypt", Tourism Analysis, Vol. 12, pp. 191–200.
Garau-Vadell, J.B. Gutierrez-Taño, D. and Diaz-Armas, R. (2016), "Economic Crisis an Dresidents’ Perception of the Impacts of Tourism In mass Tourism Destinations", Journal of Destination Marketing and Management: 1-8.
Hamdy Abd El Latif Ayad, T. and Shujun, Y. (2013), "Local People Attitudes toward Social, Economic and Environmental Impacts of Tourism in Siwa Oasis", Life Science Journal, Vol. 10, No. 1: 2874-2883.
Kiper, T. Ozdemir, G. and. Saglam, C. (2011), "Enviromental, Socio-Cultural and Economical Effects of Ecotourism Perceived by the Local People in the Northwestern Turkey: Kiyikoy Case", Scientific Research and Essays, Vol. 6, No. 19: 4009-4017.
Látková, P. and Vogt, Ch.A. (2012), "Residents’ Attitudes toward Existing and Future Tourism Development in Rural Communities", Journal of Travel Research, Vol. 51, No. 1: 50–67.
Linnehan, F. and Blau, G. (1998), "Exploring the Emotional Side of Job Search Behavior for Younger Workforce Entrants", Journal of Employment Counseling, Vol. 35, No. 3: 98-113.
Matiza, T. and Oni, O. (2014), "The Perceived Economic Benefits of Tourism: The Case of a Rural Community Bordering the Kruger National Park in Limpopo Province, South Africa", Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy, Vol. 5, No. 20: 322-328.
Monterrubio, J.c. Mendoza, M.M. Fernandez, M.J. and Gullete, G.S. (2011), "Tourism and Social Change. A Qualitative Study on Community Perceptions in Huatulco, Mexico", Cuadernos de Turismo: 255-256.
Muresan, I.C. Oroian, C.F. Harun, R. Arion, F.H. Porutiu, A. Chiciudean, G.O. Todea, A. and Lile, R. (2016), "Local Residents’ Attitude toward Sustainable Rural Tourism Development", Sustainability, Vol. 8, No. 1: 1-14.
Nayomi, G. and Gnanapala, W.K.A. (2015), "Socio-Economic Impacts on Local Community through Tourism Development with Special Reference to Heritance Kandalama", Tourism, Leisure and Global Change, Vol. 2: 57-73.
Nemec Rudež, H. and Vodeb, K. (2010), "Perceived Tourism Impacts in Municipalities with Different Tourism Concentration", Preliminary Communication,Vol. 58. Pp. 161-172.
Niwas Pandey, R. Chettry, P. Kunvar, R. and Chimire, G. (1995), "Case Study on the Effects of Tourism on Culture and the Environment Nepal", Recap Series on Culture and Tourism in Asia, 4: 1-9.
Ogechi, B.E. and Oyinkansola, C.O. (2012), "Social Impact of Tourism Development on Host Communities of Osun Oshogbo Sacred Grove", Journal of Humanities and Social Science, Vol. 2, No. 6: 30-35.
Shafaei. F. and B. Mohamed. (2015), "A Stage-Based Model Development Study on Tourism Social Impact Assessment" International Journal of Scientific and Research Publications, Vol. 5, No. 3: 1-6.
Shukor, M.D.Sh. Mohd Salleh, .H. Othman, R. and Mohd Idris, S.H. (2014), "Perception of Homestay Operators towards Homestay Development in Malaysia", Jurnal Pengurusan 42: 3 – 17.
Stetic, S. (2012), "Specific Features of Rural Tourism Destinations Management", Settlements and Spatial Planning, Vol. 1: 131-137.
Uysal, M. Sirgy, M.J. Woo, E. Kim, H.L. (2015), "Quality of Life (QOL) and Well-Being Research in Tourism", Tourism Management, 1-18.
)