نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران
2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران
3 استاد دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
چکیده
توجه بیش‌ازحد به پتانسیل‌های گردشگری مذهبی مشهد، توزیع نامتوازن خدمات گردشگری را به همراه داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات بستر اقتصاد سیاسی گردشگری مذهبی مشهد بر توزیع نامتوازن خدمات گردشگری است. به‌منظور نیل به این هدف ابتدا مبتنی بر داده‌های پایگاه اطلاعات شهری مشهد توزیع نامتوازن خدمات گردشگری شهر مشهد تبیین می‌شود. سپس از طریق مصاحبه با افراد آگاه به شرایط اقتصاد سیاسی شهر مشهد، اثرات اقتصاد سیاسی گردشگری مذهبی بر توزیع نامتوازن خدمات گردشگریتبیین می‌گردد. یافته‌های پژوهش بیانگر نقش کنشگران گردشگری مذهبی و شرایط اقتصاد سیاسی حاکم بر گردشگری مذهبی بر تشدید تمرکز خدمات گردشگری پیرامون حرم مطهر رضوی است. از مهم‌ترین راهکارهای پژوهشی می‌توان به تشکیل مدیریت یکپارچه گردشگری، تهیه طرح جامع گردشگری شهری مشهد و ارتقای سطح مشارکت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و جامعه مدنی در بستر اقتصاد سیاسی شهر مشهد اشاره نمود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Explaining the Impact of Political Economy of Religious Tourism on the Unbalanced Distribution of Mashhad Tourism Services
نویسندگان [English]
- Mohammad Javad Jamshidi 1
- Nasser Barak Pour 2
- Khalil Kalantari 3
1 Ph.D. in Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tehran University of Art, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tehran University of Art, Tehran, Iran
3 Professor, Faculty of Agricultural Economics and Development, Campus of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.
چکیده [English]
Excessive attention to the potentials of religious tourism in Mashhad has led to the unbalanced distribution of tourism services. The goal of the present research is to investigate the effects of the political economy of Mashhad religious tourism on the unbalanced distribution of tourism services. In order to achieve this goal, the unbalanced distribution of tourism services in Mashhad is firstly explained based on the Mashhad urban database. Then, by interviewing people familiar with the political economy of Mashhad, the effects of religious tourism's political economy on the uneven distribution of tourism services are explained. The findings of the study indicate the role of religious tourism actors and the political economy conditions prevailing in religious tourism in intensifying the focus of tourism services around the holy shrine of Razavi. Of the most important research strategies, the establishment of integrated tourism management, the preparation of a comprehensive urban tourism plan in Mashhad and the promotion of the level of participation of private sector investors and civil society in the context of Mashhad's political economy can be noted.
کلیدواژه‌ها [English]
- Political Economy
- Tourism Services
- Mashhad City
- Religious Tourism
ابراهیم‌نیا‌سماکوش، سعید؛ خاکساری، علی؛ لطیفی، غلامرضا و دامادی، محمد. (1392). ارزیابی نقش گردشگری شهری در توسعه اقتصادی- محیطی شهر بابلسر. اقتصاد و مدیریت شهری، 2(1). 17-32.
افراخته، حسن و حجی پور، محمد. (1394). اقتصاد سیاسی فضا و تعادل منطقه‌ای ایران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(14). 87-110.
امین زاده، بهناز و آسوده، علی. (۱۳۹۴). تحلیل شکاف میان برنامه‌ریزی و مدیریت اجرای اسکان در برنامه‌های گردشگری شهری مورد مطالعه: طرح ایجاد و بهسازی اقامت زائران در شهر مشهد. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 20(1)، 81-90.
ایمانی شاملو، جواد و رفیعیان، مجتبی. (1395). قدرت و بازتعریف نظریه برنامه‌ریزی شهری با تأکید بر دیدگاه اقتصاد سیاسی فضا. فصلنامه راهبرد، 25(80)، 287-319.
ایمانی شاملو، جواد؛ رفیعیان، مجتبی و داداشپور، هاشم. (1395). سوداگری شهری و واگرایی فضایی تحلیل تحولات فضایی کلان‌شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت. فصلنامه ژئوپلیتیک، 12(1)، 104-135.
بدری، علی و طیبی، صدراله. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر هزینه‌های گردشگری مذهبی مطالعه موردی: شهر مشهد مقدس. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 0(1)، 153-177.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم. (1390). مدیریت گردشگری شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی فضاهای شهری جاذب گردشگر مطالعه موردی شهر کرمانشاه. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. 183-208.
تیموری، راضیه. (1394). گردشگری شهری و تحول اقتصادی؛ صنعت گردشگری شهری و نقش آن در تحول اقتصاد شهری. اقتصاد شهر. 0(7), 94-98.
حاتمی نژاد، حسین و عبدی، ناصح. (1384). اقتصاد سیاسی و فضای شهری. نشریه سیاسی-اقتصادی، شماره 237-238، صفحات 196-205.
حاتمی‌نژاد، حسین؛ اروجی، حسن؛ شکروی، نگین و مولائی‌قلیچی، محمد. (1393). بررسی و ارزیابی سایت‌های گردشگری شهری (مطالعه‌ی موردی: شهر ارومیه). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 3(3)، 151-168.
حاجی نژاد، علی؛ عنابستانی، علی اکبر و صفریان، محمد. (1395). تدوین برنامه استراتژیک گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگری مذهبی در شهر مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 31(2)، 102-116.
حسینی دهاقانی، مهدی و بصیرت، میثم. (1395). رهیافت نظریه بازی در تحلیل بازی‌های قدرت شهری: تحلیلی بر فرایندهای ساخت‌وساز در کلان‌شهر تهران. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 21(1)، 91-100.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و آذر، عادل. (1383). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: انتشارات اشراقی.
دلاور، علی. (1384). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: نشر ویرایش.
رضایی نیا، حسن و جعفری، فرهاد. (1394). اولویت‌بندی راهبردهای مدیریت مقاصد گردشگری با استفاده از مدلهای کمّی و کیفی (مطالعۀ موردی: شهر سلطانیه). نشریه گردشگری شهری، 1(1)، 79-96.
رهنما، محمدرحیم؛ مافی، عزت اله و اسدی، روح اله. (۱۳۸۹). تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در مشهد با الگوی SWOT. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای. سال ۸، شماره ۱۵ (2011).
سرخیلی، الناز، پورجعفر، محمدرضا و رفیعیان، مجتبی. (1393). سنجش اثرات همگرایی نیروهای مذهب و اقتصاد در شکل و فرم منطقه ثامن شهر مشهد در دوره معاصر. فصلنامه مطالعات شهری؛ 12، 87-101.
سرخیلی، الناز؛ رفیعیان، مجتبی و تقوایی، علی اکبر. (1395). بررسی الگوی مدیریت تعارض ذینفعان و ذی‌نفوذان در ابر پروژه‌های شهر مشهد. جغرافیا و توسعه، 45، 141-158.
سروری، هادی و ماجدی، حمید. (1394). بررسی تأثیر جهانی‌شدن بر مدیریت فضای شهری مشهد، هویت شهر، 23(9)، 17-26.
سقایی، مهدی، جوانبخت قهفرخی، زهره و مافی، عزت‌الله. (1391). تحلیل نقش مراکز خرید در رابطه با گردشگری و زیارت در کلان‌شهرها مطالعه موردی کلان‌شهر مشهد. مطالعات جغرافیایی، 8، 77-101.
سلطانی، سحر و شاهنوشی، ناصر. (1391). اولویت‌بندی جاذبه‌های گردشگری عمده شهرستان مشهد از منظر گردشگران داخلی. مطالعات گردشگری، 1(1)، 5-17.
صادقی، مجتبی و رهنما، محمّد رحیم. (1392). تبیین ساختاری ـ کارکردی مدیریت مشارکتی شهری (مطالعه‌ی موردی: شهر مشهد). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 45(1)، 169-184.
صالحی‌فرد، محمد. (1386). مشهد، اقتصاد زیارت و گردشگری. جستارهای شهرسازی، 1(6)، 66-71.
ضرغام‌بروجنی، حمید و توحیدلو، معصومه. (1390). الگوی مدیریت اثربخش گردشگری - مورد مطالعه: مقصد مذهبی مشهد. مطالعات مدیریت گردشگری، 7، 25-52.
عزیزپور، فرهاد و فتحی زاده، فرح. (2017). موانع و چالش‌های تحقق مدیریت یکپارچه گردشگری در کلان‌شهر مشهد. نشریه گردشگری شهری، 4(2)، 47-60.
فیروزجائیان، علی‌اصغر؛ یوسفی، ندا و میرمحمدتبار، سیداحمد. (1393). (فرا تحلیلی از تحقیقات موجود) تحلیل کارکردی گردشگری مذهبی در ایران. مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 3(8)، 143-165.
قدمی، مصطفی. (1390). ارزیابی و تدوین استراتژی مقصد در چارچوب توسعه پایدار گردشگری نمونه مورد مطالعه کلان‌شهر مشهد. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 1(3)، 59-82.
کاظمیان، غلامرضا. (1383). تبیین رابطه ساختار حاکمیت و قدرت شهری با سازمان‌یابی فضا، تلاش برای طراحی مدل نمونه منطقه کلان‌شهری تهران. تهران: گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
کاظمیان، غلامرضا و جلیلی، سید مصطفی. (1394). تحلیل قدرت ذینفعان کلیدی در فرآیند سیاست‌گذاری طرح جامع تهران. فصلنامه معماری و شهرسازی، 15، 139-158.
کاظمیان، غلامرضا و میرعابدینی، سیده زهره. (1390). آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شهری. هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، 46، 27-38.
کریمی، صدیقه و نصر، احمدرضا. (1392). روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌های مصاحبه. دو فصلنامه پژوهش، 4(1)، 71-94.
کاظمیان، غلامرضا و میرعابدینی، سیده زهره. (1390). آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری از منظر سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شهری، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 3(46), 27-38.
لطفی، حیدر، سلطانی، ناصر و اقبالی، ناصر. (1387). گردشگری، دولت و اقتصاد سیاسی در ایران، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی، 7، 87-111.
لطفی، حیدر، سلطانی، ناصر و اقبالی، ناصر. (1387). گردشگری دولت و اقتصاد سیاسی در ایران. فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی، 3(7)، 87-111.
محملی ابیانه، حمیدرضا. (1390). مقایسه تطبیقی مکاتب مطالعات مورفولوژی شهری به‌منظور تکمیل آن بر اساس دستگاه تحلیلی مکتب اقتصاد سیاسی فضا. آرمان‌شهر، 7، 159-171.
ملازم الحسینی، محمدکاظم، رجوعی، مرتضی و مرادی، محسن. (2017). تأثیر توسعه اماکن گردشگری بر رضایت‌مندی گردشگران مذهبی (مطالعه موردی: کلان‌شهر مشهد). مطالعات مدیریت گردشگری، 12(39)، 123-142.
مهدوی وفا، حبیب اله، رضویان، محمدتقی و مؤمنی، مصطفی. (1388). نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون. مجله محیط‌شناسی، (50)، 1-14.
مؤمنی، مصطفی، صرافی، مظفر و قاسمی‌خوزانی، محمد. (1387). ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد. جغرافیا و توسعه، 1(6)، 13-38.
نوروزی، لیلا. (1386). گردشگری و توسعه آن در مشهد (زمینه‌های موجود و چشم‌انداز مطلوب). جستارهای شهرسازی، 1(6)، 58-65.
نوغانی، محسن و قهرمان، آرش. (1393). اقتصاد سیاسیِ گردشگری در شهر و دلالت‌های راهبردی آن در توسعه شهری مشهد. اولین همایش بین‌المللی توسعه گردشگری ایران، 1، 1089-1102.
Ashworth, G. (2012). Do we Understand Urban Tourism? Tourism & Hospitality, 1(ssue 4), 1-4.
Ashworth, G., & Page, Stephen. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes. Tourism Management, 32(1), 1-15.
Banerjee, Onil, Cicowiez, Martin, & Gachot, Sébastien. (2015). A quantitative framework for assessing public investment in tourism – An application to Haiti. Tourism Management, 51, 157-173. doi:
Caves, Roger W. (2005). Encyclopedia of the City. LONDON AND NEW YORK: Taylor & Francis
Edgell Sr, David L. Allen, Maria DelMastro, Smith, Ginger, & Swanson, Jason R. (2008). Chapter 2 - Tourism policy issues of yesterday Tourism Policy and Planning (pp. 37-62). Boston: Butterworth-Heinemann.
Edwards, Deborah, Griffin, Tony, & Hayllar, Bruce. (2008). Chapter 5 - Urban Tourism Precincts: An Overview of Key Themes and Issues. In Bruce Hayllar, Tony Griffin & Deborah Edwards (Eds.), City Spaces - Tourist Places (pp. 93-105). Oxford: Butterworth-Heinemann.
Fainstein, Susan S., & DeFilippis, James (2016). Readings in Planning Theory: Studies in urban and social change.
Hayllar, Bruce, Griffin, Tony, & Edwards, Deborah. (2008). Chapter 1 - Urban Tourism Precincts: Engaging with the Field City Spaces - Tourist Places (pp. 1-18). Oxford: Butterworth-Heinemann.
Heeley, John. (2011). Inside City Tourism. In Chris Cooper, C. Michael Hall & Dallen J. Timothy (Eds.), Inside City Tourism:A European Perspective. Bristol • Buffalo • Toronto: MPG Books Group.
Hoffman, Lily M., Fainstein, Susan S., & Judd, Dennis R. (2003). CITIES AND VISITORS REGULATING PEOPLE, MARKETS, AND CITY SPACE. London: Blackwell Publishing Ltd.
Hutchison, R. (2010). Encyclopedia of urban studies: SAGE Publications.
Kim, Kyoung Bae. (2013). The perceived role of key stakeholders' involvement in sustainable tourism development. (PhD thesis), University of Nottingham.
mair, Heather. (2012). political economy of tourism: a critical perspective. annals of tourism research, 39, 1276-1277.
Mazanec, J., & Wöber, K. (2009). Analysing International City Tourism: Springer Vienna.
Mosedale, J. (2010). Political Economy and Tourism: A Critical Perspective: Taylor & Francis.
Parker, simon. (2004). URBAN THEORY AND THE URBAN EXPERIENCE Encountering the city: Simon Parker.
Raffay, Ágnes. (2007). STAKEHOLDER INVOLVEMENT IN URBAN TOURISM DEVELOPMENT A TALE OF TWO CITIES. (Doctoral thesis), UNIVERSITY OF DERBY.
Raj, R., & Griffin, K.A. (2015). Religious Tourism and Pilgrimage Management, 2nd Edition: An International Perspective: CABI.
Rifai, Taleb (2012). Global Report on City Tourism Cities 2012 Project Madrid,Spain.
Sellers, Jefferey M. (2002). Governing from Below: urban regions and the global economy. California: University of Southern California.
Stone, C.N. (2005). Looking back to look forward: reflections on urban regime analysis. Urban Affairs Review, 40(3), 309-341.
Stylidis, Dimitrios, Biran, Avital, Sit, Jason, & Szivas, Edith M. (2014). Residents' support for tourism development: The role of residents' place image and perceived tourism impacts. Tourism Management, 45, 260-274.
Taylor, Nigel (1998). Urban Planning Theory since 1945. London: SAGE Publications.
Vogel, Ronald K. (1997). Handbook of Research on Urban Politics and Policy in the United States: GREENWOOD PRESS.
Yang, L. (2007). Planning for Ethnic Tourism: Case Studies from Xishuangbanna, Yunnan, China: University of Waterloo (Canada).
ابراهیم‌نیا‌سماکوش، سعید؛ خاکساری، علی؛ لطیفی، غلامرضا و دامادی، محمد. (1392). ارزیابی نقش گردشگری شهری در توسعه اقتصادی- محیطی شهر بابلسر. اقتصاد و مدیریت شهری، 2(1). 17-32.
افراخته، حسن و حجی پور، محمد. (1394). اقتصاد سیاسی فضا و تعادل منطقه‌ای ایران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(14). 87-110.
امین زاده، بهناز و آسوده، علی. (۱۳۹۴). تحلیل شکاف میان برنامه‌ریزی و مدیریت اجرای اسکان در برنامه‌های گردشگری شهری مورد مطالعه: طرح ایجاد و بهسازی اقامت زائران در شهر مشهد. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 20(1)، 81-90.
ایمانی شاملو، جواد و رفیعیان، مجتبی. (1395). قدرت و بازتعریف نظریه برنامه‌ریزی شهری با تأکید بر دیدگاه اقتصاد سیاسی فضا. فصلنامه راهبرد، 25(80)، 287-319.
ایمانی شاملو، جواد؛ رفیعیان، مجتبی و داداشپور، هاشم. (1395). سوداگری شهری و واگرایی فضایی تحلیل تحولات فضایی کلان‌شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت. فصلنامه ژئوپلیتیک، 12(1)، 104-135.
بدری، علی و طیبی، صدراله. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر هزینه‌های گردشگری مذهبی مطالعه موردی: شهر مشهد مقدس. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 0(1)، 153-177.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم. (1390). مدیریت گردشگری شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی فضاهای شهری جاذب گردشگر مطالعه موردی شهر کرمانشاه. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. 183-208.
تیموری، راضیه. (1394). گردشگری شهری و تحول اقتصادی؛ صنعت گردشگری شهری و نقش آن در تحول اقتصاد شهری. اقتصاد شهر. 0(7), 94-98.
حاتمی نژاد، حسین و عبدی، ناصح. (1384). اقتصاد سیاسی و فضای شهری. نشریه سیاسی-اقتصادی، شماره 237-238، صفحات 196-205.
حاتمی‌نژاد، حسین؛ اروجی، حسن؛ شکروی، نگین و مولائی‌قلیچی، محمد. (1393). بررسی و ارزیابی سایت‌های گردشگری شهری (مطالعه‌ی موردی: شهر ارومیه). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 3(3)، 151-168.
حاجی نژاد، علی؛ عنابستانی، علی اکبر و صفریان، محمد. (1395). تدوین برنامه استراتژیک گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگری مذهبی در شهر مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 31(2)، 102-116.
حسینی دهاقانی، مهدی و بصیرت، میثم. (1395). رهیافت نظریه بازی در تحلیل بازی‌های قدرت شهری: تحلیلی بر فرایندهای ساخت‌وساز در کلان‌شهر تهران. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 21(1)، 91-100.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و آذر، عادل. (1383). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: انتشارات اشراقی.
دلاور، علی. (1384). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: نشر ویرایش.
رضایی نیا، حسن و جعفری، فرهاد. (1394). اولویت‌بندی راهبردهای مدیریت مقاصد گردشگری با استفاده از مدلهای کمّی و کیفی (مطالعۀ موردی: شهر سلطانیه). نشریه گردشگری شهری، 1(1)، 79-96.
رهنما، محمدرحیم؛ مافی، عزت اله و اسدی، روح اله. (۱۳۸۹). تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در مشهد با الگوی SWOT. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای. سال ۸، شماره ۱۵ (2011).
سرخیلی، الناز، پورجعفر، محمدرضا و رفیعیان، مجتبی. (1393). سنجش اثرات همگرایی نیروهای مذهب و اقتصاد در شکل و فرم منطقه ثامن شهر مشهد در دوره معاصر. فصلنامه مطالعات شهری؛ 12، 87-101.
سرخیلی، الناز؛ رفیعیان، مجتبی و تقوایی، علی اکبر. (1395). بررسی الگوی مدیریت تعارض ذینفعان و ذی‌نفوذان در ابر پروژه‌های شهر مشهد. جغرافیا و توسعه، 45، 141-158.
سروری، هادی و ماجدی، حمید. (1394). بررسی تأثیر جهانی‌شدن بر مدیریت فضای شهری مشهد، هویت شهر، 23(9)، 17-26.
سقایی، مهدی، جوانبخت قهفرخی، زهره و مافی، عزت‌الله. (1391). تحلیل نقش مراکز خرید در رابطه با گردشگری و زیارت در کلان‌شهرها مطالعه موردی کلان‌شهر مشهد. مطالعات جغرافیایی، 8، 77-101.
سلطانی، سحر و شاهنوشی، ناصر. (1391). اولویت‌بندی جاذبه‌های گردشگری عمده شهرستان مشهد از منظر گردشگران داخلی. مطالعات گردشگری، 1(1)، 5-17.
صادقی، مجتبی و رهنما، محمّد رحیم. (1392). تبیین ساختاری ـ کارکردی مدیریت مشارکتی شهری (مطالعه‌ی موردی: شهر مشهد). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 45(1)، 169-184.
صالحی‌فرد، محمد. (1386). مشهد، اقتصاد زیارت و گردشگری. جستارهای شهرسازی، 1(6)، 66-71.
ضرغام‌بروجنی، حمید و توحیدلو، معصومه. (1390). الگوی مدیریت اثربخش گردشگری - مورد مطالعه: مقصد مذهبی مشهد. مطالعات مدیریت گردشگری، 7، 25-52.
عزیزپور، فرهاد و فتحی زاده، فرح. (2017). موانع و چالش‌های تحقق مدیریت یکپارچه گردشگری در کلان‌شهر مشهد. نشریه گردشگری شهری، 4(2)، 47-60.
فیروزجائیان، علی‌اصغر؛ یوسفی، ندا و میرمحمدتبار، سیداحمد. (1393). (فرا تحلیلی از تحقیقات موجود) تحلیل کارکردی گردشگری مذهبی در ایران. مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 3(8)، 143-165.
قدمی، مصطفی. (1390). ارزیابی و تدوین استراتژی مقصد در چارچوب توسعه پایدار گردشگری نمونه مورد مطالعه کلان‌شهر مشهد. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 1(3)، 59-82.
کاظمیان، غلامرضا. (1383). تبیین رابطه ساختار حاکمیت و قدرت شهری با سازمان‌یابی فضا، تلاش برای طراحی مدل نمونه منطقه کلان‌شهری تهران. تهران: گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
کاظمیان، غلامرضا و جلیلی، سید مصطفی. (1394). تحلیل قدرت ذینفعان کلیدی در فرآیند سیاست‌گذاری طرح جامع تهران. فصلنامه معماری و شهرسازی، 15، 139-158.
کاظمیان، غلامرضا و میرعابدینی، سیده زهره. (1390). آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شهری. هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، 46، 27-38.
کریمی، صدیقه و نصر، احمدرضا. (1392). روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌های مصاحبه. دو فصلنامه پژوهش، 4(1)، 71-94.
کاظمیان، غلامرضا و میرعابدینی، سیده زهره. (1390). آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری از منظر سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شهری، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 3(46), 27-38.
لطفی، حیدر، سلطانی، ناصر و اقبالی، ناصر. (1387). گردشگری، دولت و اقتصاد سیاسی در ایران، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی، 7، 87-111.
لطفی، حیدر، سلطانی، ناصر و اقبالی، ناصر. (1387). گردشگری دولت و اقتصاد سیاسی در ایران. فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی، 3(7)، 87-111.
محملی ابیانه، حمیدرضا. (1390). مقایسه تطبیقی مکاتب مطالعات مورفولوژی شهری به‌منظور تکمیل آن بر اساس دستگاه تحلیلی مکتب اقتصاد سیاسی فضا. آرمان‌شهر، 7، 159-171.
ملازم الحسینی، محمدکاظم، رجوعی، مرتضی و مرادی، محسن. (2017). تأثیر توسعه اماکن گردشگری بر رضایت‌مندی گردشگران مذهبی (مطالعه موردی: کلان‌شهر مشهد). مطالعات مدیریت گردشگری، 12(39)، 123-142.
مهدوی وفا، حبیب اله، رضویان، محمدتقی و مؤمنی، مصطفی. (1388). نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون. مجله محیط‌شناسی، (50)، 1-14.
مؤمنی، مصطفی، صرافی، مظفر و قاسمی‌خوزانی، محمد. (1387). ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد. جغرافیا و توسعه، 1(6)، 13-38.
نوروزی، لیلا. (1386). گردشگری و توسعه آن در مشهد (زمینه‌های موجود و چشم‌انداز مطلوب). جستارهای شهرسازی، 1(6)، 58-65.
نوغانی، محسن و قهرمان، آرش. (1393). اقتصاد سیاسیِ گردشگری در شهر و دلالت‌های راهبردی آن در توسعه شهری مشهد. اولین همایش بین‌المللی توسعه گردشگری ایران، 1، 1089-1102.
Ashworth, G. (2012). Do we Understand Urban Tourism? Tourism & Hospitality, 1(ssue 4), 1-4.
Ashworth, G., & Page, Stephen. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes. Tourism Management, 32(1), 1-15.
Banerjee, Onil, Cicowiez, Martin, & Gachot, Sébastien. (2015). A quantitative framework for assessing public investment in tourism – An application to Haiti. Tourism Management, 51, 157-173. doi:
Caves, Roger W. (2005). Encyclopedia of the City. LONDON AND NEW YORK: Taylor & Francis
Edgell Sr, David L. Allen, Maria DelMastro, Smith, Ginger, & Swanson, Jason R. (2008). Chapter 2 - Tourism policy issues of yesterday Tourism Policy and Planning (pp. 37-62). Boston: Butterworth-Heinemann.
Edwards, Deborah, Griffin, Tony, & Hayllar, Bruce. (2008). Chapter 5 - Urban Tourism Precincts: An Overview of Key Themes and Issues. In Bruce Hayllar, Tony Griffin & Deborah Edwards (Eds.), City Spaces - Tourist Places (pp. 93-105). Oxford: Butterworth-Heinemann.
Fainstein, Susan S., & DeFilippis, James (2016). Readings in Planning Theory: Studies in urban and social change.
Hayllar, Bruce, Griffin, Tony, & Edwards, Deborah. (2008). Chapter 1 - Urban Tourism Precincts: Engaging with the Field City Spaces - Tourist Places (pp. 1-18). Oxford: Butterworth-Heinemann.
Heeley, John. (2011). Inside City Tourism. In Chris Cooper, C. Michael Hall & Dallen J. Timothy (Eds.), Inside City Tourism:A European Perspective. Bristol • Buffalo • Toronto: MPG Books Group.
Hoffman, Lily M., Fainstein, Susan S., & Judd, Dennis R. (2003). CITIES AND VISITORS REGULATING PEOPLE, MARKETS, AND CITY SPACE. London: Blackwell Publishing Ltd.
Hutchison, R. (2010). Encyclopedia of urban studies: SAGE Publications.
Kim, Kyoung Bae. (2013). The perceived role of key stakeholders' involvement in sustainable tourism development. (PhD thesis), University of Nottingham.
mair, Heather. (2012). political economy of tourism: a critical perspective. annals of tourism research, 39, 1276-1277.
Mazanec, J., & Wöber, K. (2009). Analysing International City Tourism: Springer Vienna.
Mosedale, J. (2010). Political Economy and Tourism: A Critical Perspective: Taylor & Francis.
Parker, simon. (2004). URBAN THEORY AND THE URBAN EXPERIENCE Encountering the city: Simon Parker.
Raffay, Ágnes. (2007). STAKEHOLDER INVOLVEMENT IN URBAN TOURISM DEVELOPMENT A TALE OF TWO CITIES. (Doctoral thesis), UNIVERSITY OF DERBY.
Raj, R., & Griffin, K.A. (2015). Religious Tourism and Pilgrimage Management, 2nd Edition: An International Perspective: CABI.
Rifai, Taleb (2012). Global Report on City Tourism Cities 2012 Project Madrid,Spain.
Sellers, Jefferey M. (2002). Governing from Below: urban regions and the global economy. California: University of Southern California.
Stone, C.N. (2005). Looking back to look forward: reflections on urban regime analysis. Urban Affairs Review, 40(3), 309-341.
Stylidis, Dimitrios, Biran, Avital, Sit, Jason, & Szivas, Edith M. (2014). Residents' support for tourism development: The role of residents' place image and perceived tourism impacts. Tourism Management, 45, 260-274.
Taylor, Nigel (1998). Urban Planning Theory since 1945. London: SAGE Publications.
Vogel, Ronald K. (1997). Handbook of Research on Urban Politics and Policy in the United States: GREENWOOD PRESS.
Yang, L. (2007). Planning for Ethnic Tourism: Case Studies from Xishuangbanna, Yunnan, China: University of Waterloo (Canada).
)