نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشدهنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس مرکز آموزش عالی فرش راور

چکیده

ارزشمند ترین بنای دوره صفویه در کرمان مجموعه گنجعلی خان است. این مجموعه را می توان موزه هنر عصر صفویه در کرمان دانست. سردر کاروانسرای گنجعلی خان در میان این مجموعهی ارزشمند همچون نگینی زیبا می درخشد. چرا که کاشی کاری این سردر شامل تزئینات متنوعی از جمله انواع نقوش هندسی، گیاهی، انسانی و نقش های نمادینی می باشد که همنواختی زیبایی را ازجهت معنایی و بصری ایجاد کرده است. در نتیجهی تحقیقات توصیفی- تحلیلی به عمل آمده در این پژوهش این مهم استنباط می شود که هنرمندان بنای این سردر، با در کنار هم قرار دادن کتیبه ها و اشکال تصویری گوناگون بسیار زیبا و با تنوع فوق العاده شان که هرکدام از آنها تداعی گر معنایی خاص هستند توانستند ترکیبی تازه و بسیار جذاب پدید
آورند که علاوه بر زیبایی شناختی در روح و اندیشه بیننده رسوخ کند و ذهن مخاطب را به ورای معنای ظاهری سوق دهند، معنایی که نشان از حرکت دارد، یعنی حرکت از عالم محدود دنیایی به عالم معنایی ملکوتی. نوشتار حاضر که به گونه توصیفی تحلیلی تنظیم شده است، بیشتر با تکیه بر پژوهش های میدانی و به صورت استنتاجی انجام شده است. زیبایی شناسی، همنواختی معنایی، سردر کاروانسرای گنجعلی خان، کتیبه، نقوش نمادین، نقوش هندسی 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aesthetic Analysis of Decorative Motifs in Ganjalikhan Caravansary

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Shayestefar 1
  • Saeedeh Khaleghizadeh 2

چکیده [English]

Ganjali khan caravansary is the most invaluable structure in Safavid era.This complex can be considered as an art museum of Safavid era in Kerman. Façade of Ganjali khan caravansary shines as a pearl in this invaluable
complex because of the tiling applied in the façade, including different decorations such as geometric, vegetative, human and symbolic motifs which has brought about a beautiful coordination visually and semantically. Due to analytic-descriptive results obtained from this study, it is followed that artists of façade structure could create a new and attractive composition by putting together different beautiful pictorial shapes and inscriptions all of which suggests a certain meaning. In addition to aesthetics, they attract soul and thought of the spectator and they lead spectator’s mind beyond apparent meaning. This meaning shows movement i.e. moving from material world to eternal one. The present article has been adjusted analytically and descriptively with focus on field studies and it has done inferentially

کلیدواژه‌ها [English]

  • aesthetics
  • Semantic Agreement
  • Ganjalikhan Caravansary Façade
  • Inscription
  • Symbolic motifs
  • Geometric Motifs
الهی قمشه ای، مهدی( 1380 ) ترجمه قرآن، نشر روزنه اردلان، نادر( 1380 ). حس وحدت، ترجمه حمید شاهرخ،. تهران، نشر خاک
باستانی پاریزی، محمد ابراهیم( 1336 ) فهرست آثار تاریخی کرمان، کرمان، سازمانحفاظت آثار باستانی
1367 ) وادی هفتواد، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، نشر اساطیر ) .______
1368 ) گنجعلی خا . ن چاپ سوم، تهران، نشر اساطیر ) .______
1370 ) کرمان در قلمرو تحقیقات ایران، کرمان، مرکز کرمان شناسی ) .______
اسلیمی نماد » پورجعفر، محمد رضا ( 1381 ) بررسی ویژگی های حرکت دورانی مارپیچ فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال دوازدهم، شماره ،« تقدس، وحدت و زیبایی 
207- 43 . صص 184
جوادی، شهره ( 1387 ) بررسی و تحلیل تزئینات معماری در مجموعه گنجعلی خان، نشریه 51- باغ نظر، تهران. بهار و تابستان 87 ، صص 35
خزائی، محمد ( 1382 ) نمادگرایی در هنر اسلامی. هنر اسلامی: مجموعه مقالات به اهتمام محمد خزائی ، تهران، مؤسسه مطالعات هنر اسلامی
شایسته فر، مهناز( 1380 ) جایگاه قرآن، حدیث و ادعیه در کتیبه های اسلامی، فصلنامه 94 - علمی و پژوهشی مدرس، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، صص 57
1384 )، هنرشیعی، تهران، مؤسسه مطالعات هنر اسلامی ) ،_____
122 فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری- سال دهم- شماره 29 - بهار 1394
1386 ) تجلی نام علی (ع) در کتیبه های ابنیه اصفهای، کتاب ماه هنر، صص ) ،_____ 31 -22
Encyclopedia of Iranica, (1982), ed.E. yarshater, London
Nasr, S.H, (1987), Islamic Art and Spirituality, State University of
New York Press
Sykes, sir percy, (1902), 8000 mites in perse, London, john moray
Wilber, D, (1955), the Architecture of Islamic IRAN, Princeton
www.ahl-ul-bayt.o