نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی توسعه ی جهانگردی، دانشگاه غیر انتفاعی مازیار نور.

چکیده

سفر برای درمان و بازیابی توان، یکی از مهم ترین اهداف گردشگری است. یکی از شاخه های گردشگری سلامت،
گردشگری پیش گیرانه است، که در آن، سفر به منظور استفاده از منابع طبیعی با هدف جلوگیری از بروز بیماری جسمی و
روحی انجام می گیرد. مقاله حاضر، با تکیه بر فرآیند برنامه ریزی راهبردی و فنونِ پیشنهادی، با هدف اساسی شناسایی و
اولویت بندی راهبردهای مناسب گردشگری چشمه های معدنی رامسر، تدوین شده است. تحقیق حاضر بر مبنای نتیجه، از
نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت تحقیق، از نوع توصیفی موردی است و با توجه به ویژگی آزمایشی و یا غیرآزمایشی
۰/ بودنِ تحقیقات، غیرآزمایشی پیمایشی محسوب می شود. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه، با ضریب پایایی ۸
بوده است و جامعه آماری تحقیق حاضر را، تعداد ۵۴ نفر از متخصصین، مسئولین و خِبرگان بومی در حوزه گردشگری
شهرستان رامسر تشکیل دادند. برای تعیین حجم نمونه، به دلیل استفاده از سرشماری، تمامی جامعه آماری که ۵۴ نفر
۳( و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی / می باشند، به عنوان نمونه استفاده می شوند. نتایج ماتریس ارزیابی عوامل داخلی ) ۲۶
۳( بدست آمد. با به کارگیری ابزار سوات راهبردهای چهارگانه تعیین شدند و با استفاده از ماتریس عوامل داخلی و /۴۵(
خارجی موقعیت راهبردی گردشگری چشمه های معدنی رامسر مشخص گردید. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که،
راهبردهای تهاجمی توسعه، مناسب ترین روش مدیریت مؤثر فعالیت ها و عملکردها است و نیز با استفاده از ماتریس
برنامه ریزی راهبردی کمّی ، بهترین راهبرد های تهاجمی توسعه در قالب نتیجه گیری و پیشنهادهای کاربردی ارائه گردید.
واژگان کلیدی: برنامه ریزی راهبردی، گردشگری پیش گیرانه، چشمه های آب گرم و معدنی رامسر

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategies of Preventive Tourism of Ramsar’s Spas

نویسندگان [English]

  • Davood Kia Kojori 1
  • Seyyed Mohammad Mirtaghiyan Roudsary 2

چکیده [English]

Travel for Treatment and Recovery is one of the most important of tourism objectives. Preventive tourism is one of the branches of health tourism, which in it, traveling is done so that it can use for natural resources with porpuse on it that it can prevent physical and mental problems. This study, is formed by based on strategic planning process and offering techniques, with the main porpuse of identifying and Prioritizing of appropriate strategies of Ramsar’s minral water springs.this study is applied, based on conclusion and it is descriptive-case, terms of nature of study and it is non- experimental- survey according to feature of study of Experimental and non-experimental. Implement of collection of data, had been questionaires with reliability coefficient 0.8 and statistical society of this study, constituted of a total of 45 from experts, officials and local experts in the tourism field of Ramsar. To determine the sample size, because of statistic, all of the statistical society, those are 45 people; they are used for a sample. Result of internal factors evaluation(IFE) matrix (3.62) and External factors evaluation(EFE) matrix (3.51), was outcome and with using SWOT, were determined the four strategies and using Internal External(IE) matrix were determined strategic location of Ramsar mineral water springs tourism. The results of the study imply that, by reason of the internal external matrix situation, aggressive- development strategy is the most appropriate of practices and performance effective management, and also, Were presented aggressive- development strategy in the form of Conclusions and practical suggestions by the use of a quantitative matrix of strategic planning (QSPM), that can be improve aggressive position of the Ramsar spas tourism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic planning
  • Preventive tourism
  • Ramsar’s Spas
1- ابراهیم زاده، عیسی. (1386). چشمه های آب معدنی و گستره ی فضایی آن در ایران. تحقیقات منابع آب ایران، شماره ی 2، سال سوم، 66-70.
2- ابراهیم زاده، عیسی و ضیائی، محمود و دلشاد، علی. (1391). اصول و فرآیند برنامه ریزی راهبردی توسعه ی توریسم. مشهد: صحرا(شرق).
3- اسمیت، ملانی و مک لئود، نیکولا و هارت روبرتسون. (1391). مفاهیم کلیدی در مطالعات گردشگری. (جعفر باپیری)، تهران: مهکامه.
4- بازرگان، عباس و سرمد، زهره و حجازی، الهه. (1377)، روش تحقیق در علوم رفتاری، انتشارات آگاه، تهران.
5- برایسون، جان.ام و الستون، فارنوم کی. (1389). خلق و پیاده سازی برنامه ریزی استراتژیک. (سید محمد اعرابی و مصطفی تقی زاده قمی)، تهران: مهکامه.
6- پاپلی یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی. (1390). گردشگری: ماهیت، مفاهیم(چاپ ششم). تهران: سمت.
7- تقی زاده، زهرا و رحیمی، دانا و اسلامفرد، فاطمه. (1390). راهبرد های گسترش توریسم درمانی و بیوتوریسم در جزیره ی قشم با مدل SWOT. مجموعه مقالات هفتمین همایش ملی خلیج فارس (جلد اول). 8-11 اردیبهشت، 241-261.
8- حقیقی کفاش، مهدی و ضیایی، محمود و جعفری، قاسم. (1385). اولویت بندی عوامل مربوط به توسعه ی گردشگری درمانی ایران. فصلنامه ی مطالعات جهانگردی. شماره ی 11و12، زمستان و بهار، 23-40.
9- دفتر مطالعات اجتماعی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی. (1389). نگاهی به وضعیت گردشگری سلامت در ایران و جهان. بهمن، 1-39.
10- دهقان، نبی الله و شریفی تهرانی، محمد. (1390). برنامه ریزی راهبردی موزه ی ملی ایران.  فصلنامه ی مطالعات جهانگردی. شماره ی 16، سال هفتم، 53-90.
11- دیوید، فرد. آر. (1389). مدیریتاستراتژیک. (دکتر علی پارسائیان و دکتر سید محمد اعرابی). تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
12- راست قلم، مهدی و خلیل مقدم، بیژن و حیدری، رسول. (1385). بررسی مزیت ها و محدودیت های توسعه ی گردشگری با استفاده از تحلیل SWOT، مطالعه ی موردی: کانون های گردشگری شهرستان های شهر کرد. فصلنامه ی مطالعات جهانگردی. شماره ی 11 و 12، زمستان و بهار، 123-141.
13- رضوانی، حمیدرضا. (1389). برنامه ریزی استراتژیک کاربردی. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
14- شرکت سهامی آب منطقه ای اردبیل. (1389). بسته های سرمایه گذاری در بخش آب استان اردبیل. اردبیل: اداره ی روابط عمومی و گروه سرمایه گذاری.
15- شهلایی، ناصر و ولیوند زمانی، حسین. (1388). نظریههایراهبردی. تهران: دافوس آجا.
16- صدر ممتاز، ناصر و آقارحیمی، زهرا. (1389). صنعت گردشگری پزشکی در ایران: راهکاری برای توسعه. ویژه نامه ی مدیریت اطلاعات سلامت. شماره ی 4، زمستان، سال هفتم، 516-524.
17- ضرغام، حمید. (1375). مدل برنامه ریزی استراتژیک جهانگردی ایران. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور سیاحتی و زیارتی، دفتر هماهنگی و هدایت طرح جامع توسعه و مدیریت جهانگردی.
18- ضرغام، حمید. (1383). چشمه های آب معدنی و آبهای گرم، توسعه جهانگردی و نقش مردم بومی. فصلنامه ی مطالعات جهانگردی. شماره4، بهار، 69-84..
19- فیض، داود. (1389). مدیریت استراتژیک، کلید موفقیت در بازار های رقابتی(چاپ اول). سمنان: دانشگاه سمنان.
20- کیاکجوری، داود و حسین زاده، سیما. (1391). فرهنگ جامع مدیریت استراتژیک. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
21- مافی، عزت الله و سقایی، مهدی. (1388).  کاربرد مدل MS-SWOT در تحلیل مدیریت گردشگری، مطالعه ی موردی: کلان شهر مشهد. فصلنامه ی جغرافیا و توسعه. شماره ی 14، تابستان، سال هفتم ، 27-50.
22- محسنی، رضا علی. (1388). گردشگری پایدار در ایران: کارکرد ها، چالش ها، راهکارها. فصلنامه ی فضای جغرافیایی. شماره ی 28، زمستان، سال نهم، 149-171.
23- مشبّکی، اصغر. (1389). مدیریت استراتژیک، رویکردی بر مدیریت فراگیر TQM و کلاس جهانی (چاپ دوم). تهران: ترمه.
24- مشیری، سیدرحیم و فتح اللهی، فرشته. (1389). چشمه های آبگرم؛ توانمندی شهر رامسر در عرصه ی توریسم درمانی. فصلنامه ی علمی پژوهشی جغرافیا.  76-55.
25- موسوی، سعید. (1383). مدل مفهومی برای تدوین راهبرد های توسعه ی منابع انسانی در بخش گردشگری و میراث فرهنگی، فصلنامه ی مطالعات جهانگردی . شماره ی 6، پاییز، 39-55.
26- مهدیزاده، تورج و پنجعلی اصل، مریم. (1382).درمان با آب های معدنی. اردبیل: باغ اندیشه.
27- نوری، غلامرضا و تقی زاده، زهرا و شیرانی، زیبا. (1391). نقش ایران در گردشگری درمانی جهان اسلام با تاکید بر طبیعت درمانی(کارکردها، چالش ها و راهکارها). فصلنامه ی جغرافیایی فضای گردشگری. شماره ی 3، تابستان، سال اول، 1-19.
28- ین، رابرت. ک. (1381). تحقیق موردی(ترجمه ی علی پارسائیان و سید محمد اعرابی)، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
29- Azman, Inoormaziah. & Kim Lian Chan, Jennifer. (2010). Health and Spa Tourism Business: Tourists’ Profiles and Motivational Factors. Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe 2010,Annual Conference 1-3 September, Budapest, Hungary. pp 9-26.
30- Bookman,Milica z & Bookman,Karla R. (2006). Medical Tourism in Developing Countries. Palgrave Macmillan,USA.
31- Hall, C.Michael. (2008). Tourism Planning, Policies, Processes and Relationships. England: Prentice Hall.
32- Harahsheh, Salem Salameh. (2002). Curative Tourism in Jordan and its Potential Development. Bournemouth University, United Kingdom.
33- Hom Haacke, L. (2001). Using Swot for Project Planning Sessions, PN. 3 Hughes. A. Tourism as Sustainable Industry in The Rural Community of Arising, West Scotland, MSc Thesis, Napier University.
34- Kiralova, Alzbeta. (2010). Health Spa and Wellness – Competition or Supplement? The Czech Republic Case. Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe2010,Annual Conference 1-3 September, Budapest, Hungary, pp. 121-143.
35- Lund, J. (2000). Taking the waters: introduction to balneology. Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin: Sptember:1.
36- Mundruczo, Margit. (2010). Measurement of the Economic Impacts of Health Tourism Development in Hungary. Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe 2010, Annual Conference 1-3 September, Budapest, Hungary, pp.229-239.
37- Mei-ting, (Jessica) Hsieh. (2010). Understanding mature traveller’s demand and choice in spring destination. Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe 2010, Annual Conference 1-3 September, Budapest, Hungary. pp 85-91.
38- Nemes, Andrea. (2010). Famous spas in Budapest facing the challenges of change. Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe 2010, Annual Conference 1-3 September, Budapest, Hungary. pp. 240-249.
39- Pırnar, Ige & Coz, Onur. (2010). health tourism in Izmir: potential, strategies and suggestion. Proceedings of the Travel and Tourism Research Association Europe 2010, Annual Conference 1-3 September, Budapest, Hungary, pp. 263-271.
40- Smith, M. and Puczko, L. (2009). Health and wellness tourism. United Kingdom: Butterworth-Heinemann.
41- TRAM (tourism research and marketing). (2006). Medical Tourism: a global analysis. a report by tourism research and marketing. Netherlands: Atlas publication.
42- Tribe, J. (2010). Strategy for Tourism. Goodfellow Publishers Limited.
43- Weisz, George. (2011). Historical reflections on medical travel, Anthropology & Medicine, Vol. 18, No. 1, April, pp. 137–144.