نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشگاه کاشان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اکوتوریسم، دانشگاه کاشان

چکیده

تعیین روستاهای هدف گردشگری و توجه ویژه به این روستاها از جمله سیاست‌های متولیان گردشگری کشور است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی و اولویت‌بندی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره نظیر تاپسیس، ویکور، آنتروپی، ساو، الکتر و جمع‌بندی نهایی گزینه‌ها با استفاده از تکنیک بردا است. این پژوهش از نوع کاربردی و بر اساس روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل 15 نفر از کارشناسان، صاحب‌نظران، برنامه‎ریزان گردشگری و کارشناسان اداره‌ی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان البرز می‌باشد. پس از تعیین 12 معیار 67 زیرمعیار برای اولویت‌بندی 14 روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج سه روستا به‌عنوان اولویت‌های نخست توسعه گردشگری مورد گزینش قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد روستاهای گچسر، آتشگاه و ولایت‌رود به‌ترتیب از شرایط بهتری برای توسعه گردشگری برخوردار هستند و سایر روستاها در اولویت‌های بعدی قرار دارند و در رتبه آخر(اولویت 14) روستای کلها قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation and Prioritization of Tourism Villages Using Multi Criteria Decision-Making Techniques (Case Study: Karaj)

نویسندگان [English]

  • Rasol Heidari Soreshjani 1
  • Sedighe Kiani Salmi 1
  • Hoda Basereh 2

1 Assistant Professor of Geography and Ecotourism, University of Kashan, Kashan

2 M.A Graduate of Ecotourism, University of Kashan, Kashan

چکیده [English]

Determining the tourist destination villages and paying special attention to these villages is one of the policies of the country's tourism authorities. The purpose of this research is to evaluate and prioritize the tourist destination villages of Karaj using multi-criteria decision-making techniques such as TOPSIS, VIKOR, Entropy, SAW, ELECTRE and finalizing the options using the Borda technique. This is an applied research and in terms of the methodology it is descriptive-analytical research. The statistical population of the study consisted of 15 specialist, experts, tourism planners and experts from the cultural heritage, handicrafts and tourism department of Alborz province. After determining 12 criteria and 67 sub-criteria for prioritizing 14 tourist destination villages in Karaj, three villages were selected as the first priority of tourism development. The results of the study showed that the villages of Gachsar, Atashgah, and Velayatrood have better conditions for tourism development respectively, and other villages are in the next priorities. The Kalha village is in the last rank (priority 14).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prioritization
  • Rural Tourism
  • Tourist Destination Villages
  • Karaj
آرایش، محمدباقر، صبوری، صادق(1394) شناسایی شاخصه‌های توسعه گردشگری روستایی با نگاهی به گردشگری فرهنگی(مطالعه موردی: روستای حیدرآباد، استان ایلام) فصلنامه فضای گردشگری، سال چهارم، شماره 16، صص 162-141.
آخوند نژاد، آرمان، داز، بی بی سارا (1396) رفتار محیط دوستانه گردشگران طبیعت محور: تالاب بین المللی آلاگل، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال دوازدهم، شماره 40، صص 155-170.
ازکیا، مصصطفی، کامور، نجمه(1392) توسعه پایدار گردشگری روستایی در روستای چاشم شهرستان مهدی شهر، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره سوم، صص 124-107.
احمدی‌پور، زهرا، رحمتی، منصور، حافظ‌نیا، محمد‌رضا(1388) تاثیر ارتقای سطح سیاسی فضایی بر گسترش توریسم: استان اردبیل، برنامه ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، صص 147-121.
اسماعیل‌پور، حسن، کاشانی تبار، شهرزاد(1390)، بررسی عوامل توسعه نیافتگی صنعت توریسم، مطالعات رسانه‌ای، سال ششم، شماره پانزدهم، صص 190-177.
اکبرپور، محمد، اربابی، محمد(1395) واکاوی موانع توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی، میراث و گردشگری، دوره اول، شماره اول، صص 96-63.
اعظمی، امیر، حشمتی جدید، مهدی، سلیمانی، عادل، علی‌بیگی، امیر حسین(1394) تبیین اثرات گردشگری بر توسعه پایدار روستایی: (مطالعه موردی روستای ریجاب از توابع شهرستان دالاهو استان کرمانشاه) فصلنامه میراث و گردشگری، صص42-23.
امیرحاجیلو، الهام، تولایی، سیمین، زنگانه، احمد، زنگانه، ابوالفضل(1392) ارزیابی و اولویت‌بندی اثرات گردشگری در سطح ملی با استفاده از تکنیک تاپسیس، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال سوم، شماره 10، صص 26-15.
بورقانی فراهانی، سهیلا، فرهنگی، علی‌اکبر، مشهدی، سحر(1392) تحلیل شاخص‌های موثر بر توسعه صنعت گردشگری روستایی(پیمایشی پیرامون روستای گرمه)، مدیریت دولتی، دوره پنج، شماره یک، صص 64-41.
پوررمضان، عیسی، قاسمی وسمه جانی، ابوطالب(1388) گونه شناسی گردشگری روستایی(مطالعه موردی: شهرستان لنگرود) فصلنامه چشم انداز جغرافیایی، سال چهارم، شماره هشتم، صص 47-25.
پورطاهری، مهدی، نعمتی، رضا(1391) اولویت‌بندی مسائل توسعه روستایی با تاکید بر دیدگاه روستاییان(مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان خرم‌آباد) فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال یکم، شماره دوم، صص 128-113.
توکلی، علی‌رضا، علی‌احمدی، علی‌رضا (1385) مدل انتخاب و اولویت‌بندی روش‌های انتقال تکنولوژی(مطالعه موردی: صنعت میکروالکترونیک) مدیریت فردا، شماره 15و16، صص 54-43.
تقوایی، مسعود، تقی‌زاده، محمدمهدی، کیومرثی، حسین(1390) مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و مدل اس.دبلیو.او.تی(نمونه موردی: ساحل دریاچه کافتر)، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 22، شماره دوم، صص 120-99.
جولیا شارپلی، ریچارد، منشی‌زاده، رحمت‌الله، نصیری، نصیری، فاطمه(1380) گردشگری روستایی، نشرمنشی
حکمت‌نیا، حسن، موسوی، میرنجف(1385) کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین، صص 320-1.
حیدری‌ساربان، وکیل، ملکی، ابوذر(1393) ارزیابی نقش گردشگری روستایی در توانمندسازی اجتماعی روستایی(مورد مطالعه: روستای ده‌زیارت، شهرستان بوانات، استان فارس) توسعه روستایی، دوره ششم، شماره دوم، صص 298-279.
حاجی‌نژاد، علی، پایدار، ابوذر، باقری، فاطمه، عبدی، ناصر(1393) تدوین برنامه راهبردی توسعه گردشگری روستایی ایران، سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 2، شماره8، صص 136-111.
خوش‌نظر، مامند، رحیمی، راضیه، تقدیسی، احمد(1391) ارزیابی اولویت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق نمونه گردشگری شهرستان سمیرم، دو فصلنامه مطالعات گردشگری، دوره دوم، شماره سوم، صص 45-24.
خاتون‌آبادی، سید‌احمد، راست‌قلم، مهدی(1390) سنجش ارکان چهارگانه گردشگری با استفاده از تکنیک - اس. دبلیو. او. تی (مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی(علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، صص 338-330.
خادم‌الحسینی، احمد، قریب‌ممبنی، قائدرحمتی، صفر(1394) سطح‌بندی مناطق نمونه گردشگری استان خوزستان، جغرافیا(فصلنامه علمی- پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، دوره جدید، سال 13، شماره 47، صص 252-231.
رحیمی، داریوش، رنجبر دستنانی، محمود(1391) ارزیابی و اولویت بندی جاذبه‌های اکوتوریسم (مطالعه موردی: روستاهای هدف استان چهار محال و بختیاری )، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال چهارم، دوره 14، صص 1590-131.
سلیمانی‌هارونی، خدیجه، خسروی پور، برادران، مسعود، غنیان، منصور(1389) نگرش ساکنان مناطق گردشگری روستایی نسبت به پیامد‌های گردشگری روستایی، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره دوم، شماره دوم، صص218-213.
سقایی، مهدی، علیزاده، دانا(1392) امکان‌سنجی محصول گردشگری در شهرستان پاوه، فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، سال 13، شماره 41، صص 20-1.
شمس‌الدینی، علی(1389) گردشگری روستایی راهکاری سازنده برای توسعه روستایی(نمونه موردی: روستای فهلیان) مسکن و محیط روستا، شماره 131، صص 107-95.
طواری، مجتبی، سوخکیان، محمدعلی، میرنژاد، علی(1387) شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر بهره‌وری نیروی انسانی با استفاده از تکنیک ام.سی.دی.ام، مدیریت صنعتی، شماره یک، صص 88-71.
غفاری‌گیلانده، عطا، موسی‌زاده، چیمن، آهنگری، نوید(1392) سطح‌بندی مشارکت‌های شهروندی محله‌مدار در نظام مدیریت شهری(مطالعه موردی: شهر بوکان) فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال هفتم، صص 99-81.
قدردان، حامد(1390) سیری در البرز، سرزمین لاله‌ها، صص.120-1.
قربانی، رسول(1374) ارزیابی طرح جامع ارومیه، وزارت کشور، مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری، تهران.
قنبری، ابوالفضل، شجاعی‌وند، بهمن، زینلی، بهرام (1393) رتبه‌بندی شهرستان‌های استان آذربایجان‌شرقی بر اساس زیرساخت‌های گردشگری شهری با روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره، جغرافیاوآمایششهریمنطقه ای، شماره 12، صص 89-112.
فرجی‌سبکبار، حسنعلی، مطیعی‌لنگرودی، سید حسن، یداللهی فارسی، جهانگیر، کریم‌زاده دلیر، حسن(1390) رتبه‌بندی زمینه‌های توسعه گردشگری در نواحی روستایی با استفاده از روش تاپسیس خاکستری ( مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان ورزقان)، پژوهش‌های روستایی، سال سوم، شماره یکم، صص 1-26.
کیانی سلمی، صدیقه، بسحاق، محمدرضا (1395) تبیین اثرات جشنواره گلابگیری از دیدگاه ساکنان محلی (نمونه موردی: جشنواره گلابگیری)، مطالعات مدیریت گردشگری، سال یازدهم، شماره 34، صص 65-92.
لطفی، صدیقه، شعبانی، مرتضی(1392) ارائه‌ی مدلی تلفیقی جهت رتبه‌بندی توسعه منطقه‌ای(مطالعه موردی: بخش بهداشت و درمان استان مازندران، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 13، شماره 28، صص 30-7.
مختاری‌ملک‌آبادی، رضا، چقاجردی، ایمان(1394) سطح بندی مناطق 15 گانه شهر اصفهان از لحاظ زیرساخت‌های گردشگری ورزشی با استفاده از مدل تاپسیس، فصلنامه فضای گردشگری، سال پنجم، شماره 17، صص40-25.
مطیعی لنگرودی،سید‌حسن،  نصرتی، ماهره(1390)امکان سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران(بخش کرگانرود شهرستان تالش)، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 22، شماره یک، صص 84-69.
معین، محمد(1371) لغت‌نامه معین، انتشارات امیرکبیر.
میرفخرالدینی، حیدر، فرید، داریوش، طحاری‌مهرجردی، زارعی، محمدحسین(1390) شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری چندشاخصه(مطالعه موردی: مرکز بهداشتی و درمانی شهرستان یزد) مدیریت سلامت، سال 14، صص 62-51.
موسوی، میرنجف، ویسیان، محمد، محمدی حمیدی، سمیه، اکبری، مهناز(1394) بررسی و اولویت بندی توانها و زیرساخت‌های توسعه گردشگری با روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره (مورد مطالعه: شهرستان‌های استان کردستان)، مجله گردشگری شهری، دوره دوم، شماره یک، صص 31-17.
موسی‌وند، جعفر، محمودی، سید مهدی، چراغی، رامین(1392) توسعه گردشگری روستایی در راستای توسعه پایدار(نمونه مورد مطالعه: روستای سورین شهرستان بانه)، فصلنامه فضای گردشگری، سال دوم، شماره هشتم، صص97-81.
مهدوی، مسعود، قدیری معصوم، مجتبی، قهرمانی، نسرین(1386) اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظر سنجی از روستاییان دره کن و سولقان، فصلنامه روستا و توسعه، سال 11، شماره دوم، صص 60-39.
نوری، غلامرضا، تقی زاده، زهرا (1392) اولویت بندی مناطق نمونه گردشگری جهت سرمایه گذاری و توسعه منطقه ای در شمال غربی استان کرمانشاه، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شماره 22، صص 100-73.
Chen.T Y & Taso. CY(2008), the Interval Valued Fuzzy TOPSIS Method and Experimental Analysis, Fuzzy Sets and Systems, Vol. 159, Issue. 11, PP1410-1428.
Dominguez , Trinidad & Darcy, Simon & Alen Gonzalez, Elisa (2014). Competing for the disability tourism market – Acomparative exploration of the factors of accessible tourism competitivence in Spain and Australian, Tourism Management, Volume 47, April 2015, PP 261- 272.
Huang, Jen-Hung & Peng, Kua-Hsin(2012) fuzzy Rassch model in TOPSIS: Anew approach for generating fuzzy numbers to assess the competitivence of the tourism industries in Asian countries, Tourissm Managemen, 33(2012), PP456-465.
Inskeep, E.(1991) . Tourism planning: an integrated and sustainable development approach, Van Issue stand Reinhold. New York.
Mohamad, Duad, Mohd Jamil, Rozana(2012) A Preference Analysis Model for Selecting Tourist Destinations Based on Motivational Factors: A case Study in Kedah, Malaysia(2012), International Congress on Interdisciplinary Business and Social Science, PP.20-25
SHamaeii, Ali, Mosavand, Jaafar., (2011) Classification of cities of Isfahan province in view point of Tourism infrastructure by using TOPSIS and AHP models, Journal of Urban Regional Studies and Research Journal, Esfahan, 3 Year, NO. 10, PP 23-40.
Tayebi, Syed Komeyel., Babaki, Ruhollah., Jabari, Amir., (2007), The relationship between tourism development and economic growth in Iran 1959-2004, Journal of Humanities and Social Sciences(Special Economic), Tehran, Vol. 7, No. 26, PP77-99.