نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
2 دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
هر چند که توجه روزافزون به " مناطقی تحت حفاظت " به عنوان مقصد گردشگری و توسعه فعالیت های گردشگری در آنها می تواند برای جامعه محلی و همچنین حفاظت از منابع طبیعی یک فرصت تلقی شود اما نگرانی هایی نیز در زمینه مدیریت ناکارآمد گردشگری در این مناطق وجود دارد. در نبود یک نظام مدیریتی سیستماتیک و دانش محور، هر گونه تغییر کاربری اندیشیده نشده و توسعه لجام گسیخته گردشگری، می تواند تهدیدی جدی برای این مناطق به شمار آید. تجارب جهانی و ملی حکایت از بروز تغییرات بازگشت ناپذیر محیطی و نابودی این اکوسیستم های آسیب پذیر و در عین حال ارزشمند دارد. سواحل جنوبی دریای خزر از قدیمی ترین و مهمترین مقاصد گردشگری کشور است و گردشگری مبتنی بر طبیعت، محصول اصلی گردشگری آن به شمار می آید. بخش قابل توجهی از طبیعت گردی ، در "مناطق تحت حفاظت " صورت می گیرد و سواحل شمالی کشور بدین لحاظ از قابلیت بالایی برخوردارند. علی رغم انکه بیش از پنجاه سال از سابقه حفاظت مناطق طبیعی در ایران می گذرد مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که نظام مدیریتی حاکم بر این مناطق از اثر بخشی و کارایی لازم برخوردار نبوده است. در این مقاله ابتدا به ارزیابی قابلیت های اکوتوریستی مناطق تحت حفاظت استان های حاشیه ی سواحل شمالی کشور پرداخته شده است. سپس در مطالعه ای تطبیقی نظام مدیریتی حاکم بر این مناطق با نظام های مدیریتی سایر نقاط جهان مقایسه گردید. همچنین الگوی مدیریتی حاکم بر“ پناهگاه حیات وحشی میانکاله " در مرحله بعدی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه این مطالعات نشان داد که نظام مدیریتی حاکم بر پناهگاه حیات وحشی میانکاله از نوع "مدیریت کلاسیک (سنتی) است. این نوع مدیریت نگاهی "موزه ای" به منطقه دارد و تنها دغدغه آن حفاظت از محیط زیست است. از آنجا که در این رویکرد مدیریتی، به گردشگری به عنوان فعالیتی متعارض با اهداف زیست محیطی نگریسته می شود لذا نمی تواند از کارایی و اثربخشی لازم برخوردار باشد. در کنار این یافته ها، تبیین نگرشی دیدار کنندگان و ادراکات جامعه محلی نسبت به اهمیت حفاظت از این پناهگاه حیات وحشی و توسعه گردشگری از دیگر نتایج حاصل از پژوهش میدانی این تحقیق است. در پایان راهکارهایی برای پیاده سازی نظام مدیریتی کارآمد در مناطق تحت حفاظت ارائه شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Challenges of Management and Development of Tourism in Protected Areas of Southern Coast of Caspian Sea (A Case of Miankalelt Wildlife Refuge)
نویسندگان [English]
- mahmud ziai 1
- ruzbeh mirzaee 2
چکیده [English]
Ever-increasing on protected areas as tourism destinations, and development of tourism activities within those areas may be regarded as an opportunity for local community and preservation of natural resources: yet, there exists concerns for ineffective management in such areas(Hockings and Philips,2003). Without a systematic and knowledge-based management, any imprudent change in land use and uncontrolled tourism development can be a serious threat against these areas. Global and national experiences show irreversible changes to the environment and devastation of fragile, yet worthy ecosystems. Southern coast of Caspian Sea in one of the most long- established and important tourism destinations in Iran, and its core product it nature- baded tourism. A considerable portion of ecotourism takes place in protected areas and Northern littoral of Iran are potential ecotourism destinations. Despite the fact that natural resource protection started more than 50 years ago in Iran, the surveys show the management system of these areas is not effective and efficient enough. This paper evaluates the ecotourism porentials of protected areas of Northern waterfront provinces of Iran: and through a comparative study,it compares the management system of these areas with those of other areas across the world. Then, the management model of "Miankale Wildlife Refuge" is evaluated. The results show that the management system of "Miankale Wildlife Refuge" is traditional and classic, in which the area is considered as a museum and the only concern is protecting the environment. In this approach tourism is
)