فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

تفاهم نامه

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای نگارش

فایل ها

داوران

داوران 1402

داوران سال1401

داوران1400

داوران سال1399

داوران سال1398

راهنمای ثبت نام درPublons

آیین نامه نشریات علمی

شیوه نامه ارزیابی نشریات علمی

آیین نامه اجرایی قانون پیگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی

ارزیابی اثرات زیست‌محیطی توسعه طبیعت‌گردی بر تالاب تیاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته اکوتوریسم، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

2 استادیار گروه علوم جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی آثار زیست‌محیطی گردشگری، تالاب میناب-تیاب واقع در استان هرمزگان را موردمطالعه قرار داده است. با استفاده از روش اصلاح‌شده ماتریس ارزیابی سریع و مدل توسعه پایدار، چهار محیط فیزیکی‌شیمیایی، اکولوژیکی‌بیولوژیکی، اجتماعی‌فرهنگی و اقتصادی‌عملکردی تالاب، مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس یافته‌ها، توسعه طبیعت‌گردی بر محیط فیزیکی‌شیمیایی تغییرات منفی ناچیز، بر محیط بیولوژیکی‌اکولوژیکی، تغییرات و اثرات منفی کم و بر دو محیط اجتماعی‌فرهنگی و اقتصادی‌عملکردی اثرات و تغییرات مثبت مشخص را به همراه خواهد داشت. محیط‌های فیزیکی‌شیمیایی و بیولوژیکی‌اکولوژیکی، به ترتیب با امتیاز 488/. و 454/.، پایداری ضعیفی را دارا بوده و در مقابل محیط‌های اجتماعی‌فرهنگی و اقتصادی‌عملکردی با امتیاز 815/. و 793/.، در سطح خیلی قویاً پایدار قرار دارند. طبیعت‌گردی ازیک‌طرف بر مؤلفه‌های فرهنگی‌اجتماعی و اقتصادی‌عملکردی اثرگذاری مثبت، در دامنه سود عالی به همراه دارد و از طرف دیگر اثرگذاری منفی آن بر مؤلفه‌های فیزیکی‌شیمیایی و بیولوژیکی‌اکولوژیکی، ناچیز و متوسط است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Environmental Impacts Assessment of Ecotourism Development in Wetland of Tiab

نویسندگان [English]

  • Azam Rahimi 1
  • Mohammad Akbarian 2
  • Abbas Moradi 2

1 Master’s Degree, Ecotourism, Department of Geographical Sciences, Faculty of Humanities, University of Hormozgan, Bandarabbas, Iran

2 Assistant Professor, Department of Geographical Sciences, Faculty of Humanities, University of Hormozgan, Bandarabbas, Iran

چکیده [English]

This study was conducted on the Minab-Tiab Wetland in Hormozgan province to evaluate the impacts of nature tourism on different components of the wetland. The study used a modified RIAM method and sustainable development model to evaluate four environments of the wetland, including physicochemical, biological-ecological, sociological-cultural, and economic-operational components. The results showed that nature tourism would have a slight negative impact on the physicochemical environment and a moderate negative impact on the biological-ecological environment. On the other hand, it would have a major positive impact on the sociological-cultural and economic-operational environments. However, the study also revealed that the physicochemical and biological-ecological environments were not very stable, while the sociological-cultural and economic-operational environments were highly stable. In Minab-Tiab Wetland, nature tourism is associated with positive effects on the sociological-cultural and economic-operational components of the environment, but it can also have a negative impact on environmental sustainability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ecotourism
  • environmental impacts
  • Tiab wetland
  • RIAM model
  • sustainable development
مراجع
  1. اشرف‎زاده، محمدرضا، ‏مددی، حسین، خادمی، نسترن، بنیادی، صدیقه (1389). ارزیابی آثار محیط‎زیستی پروژه‌های گردشگری ساحلی (مطالعه موردی: شهر جهانگردی بین‌المللی خلیج‌فارس). پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 1، شماره 1، صص 92-83.  DOR: 20.1001.1.20089597.1389.1.1.8.7
  2. افسری، رسول، حیدری، رحیم، شاکریاری، مجتبی (1397). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی گردشگری بر مناطق شهری و اولویت‌بندی عوامل تأثیرگذار آن به‌منظور ارائه یک برنامه استراتژیک (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست.
  3. اکبریان، محمد (1399). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی توسعه ژئوتوریسم در جزیره هرمز. پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال دهم، شماره 1. DOI: 10.22034/GMPJ.2021.266888.1248
  4. امینیان، سکینه، صادقی، ابراهیم، فرجی، عبدالله، نادری‏گورقلعه، افشین (1391). بررسی فرصت­ها و چالش­های توسعه پایدار اکوتوریسم ایران، دومین همایش ملی راهکارهای توسعه اقتصادی با محوریت برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی سنندج.
  5. انوری، محمود رضا، احمدی‏مقدم، زهره (1397). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سایت‌های گردشگری شهر زاهدان. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست.
  6. آقایی‎پور، یوسف، رامشت، محمدحسین (1399). تحلیل ادبیات ژئوتوریسم در ایران. پژوهش­های ژئومورفولوژی کمی، دوره 9، شماره 1، 42-51. DOI: 10.22034/gmpj.2020.109533
  7. پهلوانی، عباس، جعفری، الهام (1402). ارزیابی اثرات محیط‏زیستی ساخت و بهره‎برداری راه‏آهن با تأکید بر ماتریس سریع (مطالعه موردی: پروژه آنتنی اتصال سبزوار به راه‎آهن مشهد- تهران). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 14(51)، 98-82. DOI: 10.22034/jargs.2023.373928.0
  8. جدیدی، مهناز، نوحه‏گر، احمد (1400). بررسی تأثیر آموزش‌های محیط‌زیستی بر سطح دانش محیط‌زیستی دانش‌آموزان مقاطع تحصیلی مختلف در زمینه تالاب‌ها (مطالعه موردی: تالاب شور، شیرین و میناب). فصلنامه علمی آموزش محیط‏زیست و توسعه پایدار، 10(1)، 131-142. DOI: 10.30473/ee.2021.49191.2113
  9. جعفری‏آذر، سمیرا، سبزقبائی، غلامرضا، توکلی، مرتضی، دشتی، سولماز (1397). ارزیابی ریسک زیست‎محیطی تالاب بین المللی رودهای شور، شیرین و میناب. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 5(4 )، 65-88. DOI: http://dx.doi.org/10.29252/jsaeh.5.4.65
  10. حجازی، سیدجعفر، زارعی، رضا، گودرزی، مجید (1390). بررسی و ارزیابی اثرات جغرافیایی و زیست‏محیطی گردشگری با استفاده از مدل AHP (نمونه موردی: تالاب بین‎المللی شادگان). اکوبیولوژی تالاب (تالاب)، 3(9)، 59-70. SID. https://sid.ir/paper/174923/fa
  11. دفتر اطلاعات و داده‏های آب کشور. https://data.wrm.ir
  12. رحیمی، اعظم (1402). ارزیابی اثرات محیطی توسعه طبیعت‏گردی بر تالاب میناب - تیاب، پایان‏نامه کارشناسی ارشد رشته اکوتوریسم، دانشگاه هرمزگان.
  13. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی (1394). نقشه زمین‌شناسی 1:250000 میناب. ایران: تهران.
  14. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان هرمزگان (1395). سالنامه آماری استان هرمزگان: بخش سرزمین و آب‌وهوا.
  15. سازمان مراتع و جنگل‌ها (1395). نقشه پوشش اراضی استان هرمزگان. ایران: تهران.
  16. شاکری، رضا (1386). ارزیابی پیامدهای محیط‌زیست؛ راهکاری برای طراحی و برنامه‌ریزی توسعه گردشگری. فصلنامه علمی محیط و توسعه، شماره 1. https://www.iraneiat.ir
  17. صبوری، طاهره، ثروتی، محمدرضا، جداری‏عیوضی، جمشید (1397). تبیین تأثیر توسعه ژئوتوریسم و ایجاد ژئوپارک با تأکید بر شاخص‌های گردشگری پایدار در ناحیه درفک و دیلمان استان گیلان. فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات برنامه‌ریزی سکونت‌گاه‌های انسانی، دوره 15، شماره 1، 17-1. https://sanad.iau.ir/fa/Journal/jshsp/Article/1030673
  18. غازی، ایران، قدیری، نیلوفر (1390). توانایی‌های ژئوتوریسمی پارک ملی کویر با استفاده از مدل برنامه‌ریزی راهبردی فریمن. محیط‌شناسی، شماره 60، 75-65. DOR:  20.1001.1.10258620.1390.37.60.7.1
  19. قربانی‏نیا، زهرا، نیک‎زاد، وحید، صالحی، اسماعیل (1394). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های گردشگری (مطالعه موردی: منطقه گردشگری اوان). مجله برنامه‌ریزی توسعه گردشگری، دوره 4، شماره 13، 167-147. https://tourismpd.journals.umz.ac.ir/article_1098.html?lang=fa
  20. گلچوبی‏دیوا، شهربانو، صالحی، اسماعیل (1397). اثرات زیست‌محیطی تفرجگاه‌های شهری، مطالعه موردی: منطقه گردشگری مروارید شهر نکا. مجله گردشگری شهری، دوره 5، شماره 3، 115-101. DOI: 10.22059/jut.2018.255297.467
  21. مقیمی، ابراهیم، مقصودی، مهران، یمانی، مجتبی، حسن‏زاده، یاسر (1399). شناسایی، ارزیابی و رتبه‌بندی خورهای شرق تنگه هرمز به‌منظور توسعه پایدار گردشگری (از میناب تا جاسک). فصلنامه علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال 15، شماره 51، 144-111. DOI: 10.22054/tms.2020.40863.2112
  22. نجفی‏فر، علی، کرمشاهی، عبدالعلی (1398). ارزیابی اثرات محیط‎زیستی پروژه‌های گردشگری جنگل با روش اصلاح‌شده RIAM (مطالعه موردی: پارک جنگلی ارغوان، استان ایلام). نشریه علمی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، جلد 27، شماره 2، 148-135.  DOI: 10.22092/ijfpr.2019.120120
  23. ورمزیای، حجت، فتحی، مرضیه، کلانتری، خلیل، آصف‎شایق، محمد (1402). تحلیل مؤلفه‏های توسعه گردشگری اجتماع‏محور در مناطق روستایی، مطالعه موردی: شهرستان‏های مریوان و سروآباد. مطالعات مدیریت گردشگری، سال 18، شماره 62 ، 268-243. DOI: 10.22054/tms.2023.73671.2838
  24. Baba, A. (2005). Rapid impact assessment matrix (RIAM) method for the Tuzla Geothermal and Çan Thermal Power Plant in Çanakkale, Turkey, Fresenius Environmental Bulletin, 14(2), pp. 113-119.
  25. Bojanic, D., & Warnick, R. (2019). The Relationship between a Country’s Level of Tourism and Environmental Performance. Journal of Travel Research. 59. 004728751982739. 10.1177/0047287519827394.
  26. Deniz, B., Kılıçaslana, C., Karaa, B., Goktug, T. H., & Kutsal, E. (2011). Evaluation of the tourism potential of Besparmak Mountains in the respect of protection use balance, The 2nd International Geography Symposium GEOMED 2010, Procedia Social and Behavioral Sciences 19, pp. 250–257.
  27. Carcavilla, L., Durán, J. J., García-Cortés, Á., & López-Martínez, J. (2009). Geological Heritage and Geoconservation in Spain: Past, Present, and Future, Geoheritage, 1, pp. 75–91.
  28. Figini, P., & Patuelli, R. (2022). Estimating the economic impact of tourism in the European Union: Review and computation. Travel Research, 61(6), 1409-1423.
  29. Fricovsky, B., Jagercikova, L., & Bodis, D. (2016). Rapid Impact Assessment Matrix: Case Study for the Sliac Spa. Slovac Geol. Mag. 16(2), pp. 71-90.
  30. Ghosh, P. K., & Datta, D. (2012). Coastal tourism and beach sustainability – An assessment of community perceptions in Kovalam, India, Geografia OnlineTM Malaysia Journal of Society and Space, 8(7), pp 75 – 87.
  31. Glasson, J. R., Therirel, B., & Chadwick, A. (2005). Introduction to Environmental Impact Assessment, Routledge Taylor & Francis Group, London and NewYork.
  32. Global Mapper, https://www.bluemarblegeo.com/global-mapper/
  33. Hose, A. T. (2007). Geo-tourism in Almeria Province, southeast Spain, preliminary communication, 55(3), pp. 259-276.
  34. Hsieh H. J., kung, S. F. (2013). The linkage analysis of environmental impact of tourism Industry. the 3rd International Conference on Sustainable Future for Human Security SUSTAIN 2012, 658 – 665
  35. Ijas, A., Kuitunen, M. T., & Jalava, J. (2010). Developing the RIAM method (rapid impact assessment matrix) in the context of impact significance assessment, Environmental Impact Assessment Review, pp. 82-89.
  36. Kaltenborn, B. P., Nyahongo, J. W., & Kideghesho, J. R. (2011). The Attitudes of Tourists towards the Environmental, Social and Managerial Attributes of Serengeti National Park, Tanzania. Tropical Conservation Science, 4, 132 - 148.
  37. Lee, J. W., & Brahmasrene, T. (2013). "Investigating the influence of tourism on economic growth and carbon emissions: Evidence from panel analysis of the European Union," Tourism Management, Elsevier, vol. 38(C), pages 69-76. DOI: 10.1016/j.tourman.2013.02.016
  38. Li, G., Törnqvist, T. E., & Dangendorf, S. (2024). Real-world time-travel experiment shows ecosystem collapse due to anthropogenic climate change. Nat Commun 15, 1226 (2024). https://doi.org/10.1038/s41467-024-45487-6
  39. Manzoor, F., Wei, L., Asif, M., Haq, M. Z. U., & Rehman, H. U. (2019). The contribution of sustainable tourism to economic growth and employment in Pakistan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(19), 3785.
  40. Matovu, B., Sarfo, I., & Bbira, Y. et al. (2024). Navigating through Complexity by Profiling the Main Threats to Sustainable Tropical Wetlands Management and Governance: A Case Study of Mityana District, Uganda. Discov Environ 2, 18 https://doi.org/10.1007/s44274-024-00041-5
  41. Morris, J. T., & Sundberg, K. (2024). Responses of Coastal Wetlands to Rising Sea-Level Revisited: The Importance of Organic Production. Estuaries and Coasts, 47(7). https://doi.org/10.1007/s12237-023-01313-8
  42. Ningning Liu, N., & Ma, Z. (2024). Ecological restoration of coastal wetlands in China: Current status and suggestions, Biological Conservation, Volume 291,  https://doi.org/10.1016/j.biocon.2024.110513.
  43. Nuria, N., Rodríguez-Santalla, I., (2023). "Coastal Wetlands" Journal of Marine Science and Engineering 11, no. 4: 767. https://doi.org/10.3390/jmse11040767
  44. Padash, A. (2017). Modelling of Environmental Impact Assessment Based on RIAM and TOPSIS for Desalination and Operating Units, Environment Energy and Economic, 1(1), pp. 75-88.
  45. Pastakia, C. M. R., & Arne, J. (1998). The rapid impact assessment matrix (RIAM) for EIA. Environmental Impact Assessment Review,18, pp.461–482.
  46. Pickering, C., Harrington, J., & Worboys, G. (2009). Environmental Impacts of Tourism on the Australian Alps Protected Areas. Mountain Research and Development. 23. 247-254. DOI: 10.1659/0276-4741(2003)023[0247: EIOTOT]2.0.CO;2
  47. Solarska, A., & Zdzisław, J. (2010). Geoheritage and Geotourism Potential of India, Geografia OnlineTM Malaysia Journal of Society and Spac, 8(7), pp75-85.
  48. Tang, C., Yi, Y., Yang, Z., Zhang, S., & Liu, H. (2018). Effects of ecological flow release patterns on water quality and ecological restoration of a large shallow lake. J. Clean. Prod. 2018, 174, 577–590.
  49. The United States Geological Survey (USGS), https://www.usgs.gov/
  50. Yang, J., Li, X., Li, Q., Wang, S., Li, Z., & Leung, K. (2023). The Impact of Urbanization on Wetland Conservation: On the Conservation of Nansha Binhai Wetland in Guangzhou City. Preprints. https://doi.org/10.20944/preprints202305.1266.v1
فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری
دوره 19، شماره 67
مهر 1403
صفحه 197-242
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار